Πρώτη μέρα σχολείο

Ο μεγαλύτερος κατά πέντε χρόνια αδερφός μου είχε ξεκινήσει το σχολείο. Το απεχθανόταν. Κάθε πρωί έφευγε απ’ το σπίτι με κλάματα. Ένα-ένα αποσπούσαν δαχτυλάκια από γαντζωμένα αντικείμενα. "Άδραξε τη σταθερότητα του σπιτιού" έμοιαζε να είναι το μοτίβο των πρώτων σχολικών του χρόνων. Απορούσα. Για μένα το σχολείο αποτελούσε ένα όνειρο. Είχα νοητά ζωγραφίσει τους τοίχους με ζωηρά χρώματα. Γελαστούς ήλιους, φουσκωτά σύννεφα, λουλούδια. Χώρους να περιβάλλουν χαρούμενα παιδιά. Τους μελλοντικούς μου φίλους. Όλους και όλες όμορφους κι ευτυχισμένους. Η τάξη όπου λαχταρούσα να βρεθώ βρισκόταν δίπλα σ’ έναν κήπο χωρίς φράκτες. Το πιο πολύ μάθημα γινόταν έξω κι η δασκάλα... ω, η δασκάλα, ήταν ένας κλώνος της μαμάς και του μπαμπά. Είχε το βλέμμα της αγάπης, το χαμόγελο της παρηγοριάς και την παιχνιδιάρικη διάθεση, όπου κάθε νέα γνώση ήταν κοινή κατάκτηση εκπαιδευτή κι εκπαιδευόμενου, κατάληξη ενός τρεχαλητού, μιας μαντεψιάς, ενός κυνηγιού θηασυρού. Κι αυτό ήταν το σχολείο όπου ήθελα τόσο πολύ να πάω. Αυτό ήταν το σχολείο όπου ήμουν σίγουρη ότι θα βρεθώ. Ναι, η ανάμνηση είναι τόσο έντονη που την θυμάμαι ακόμα. Δεν έχω ιδέα πώς βρέθηκε στο μυαλό μου.

Τα χρόνια πέρασαν κι ήρθε η ώρα να πάω στη 1^η δημοτικού. Με τη μαμά και τη γιαγιά στο σπίτι, δεν είχε υπάρξει η ανάγκη παιδικού σταθμού ή νήπιου. Η εικόνα του ονειρικού και απολύτως εφικτού κατά την φτωχή μου αντίληψη σχολείου βρισκόταν αμετακίνητη στο νου μου.

Η πρώτη μου επαφή με το σχολείο ήταν κάπως έτσι:

Βρέθηκα σε μια τάξη με τοίχους που είχαν χρόνια να βαφτούν. Γερασμένοι χάρτες και φωτογραφίες αγνώστων και άχαρων ανθρώπων κρέμονταν τριγύρω σαν καμπουριασμένοι ώμοι στριμμένων γερόντων. Σκόρπιες κακοπαθημένες παιδικές ζωγραφιές δεν έσωζαν την κατάσταση. Ήμουν σίγουρη, ότι οι νεαροί καλλιτέχνες είχαν εκτελέσει αγγαρεία και δεν δημιούργησαν με χαρά. Σχεδόν τους έβλεπα να σέρνουν τ’ απρόθυμα φουσκωτά χεράκια τους λοξοκοιτάζοντας γι αμείλικτους ελεγκτές. Τα παράθυρα των πανύψηλων τοίχων έβλεπαν σε μια μπετοναρισμένη αυλή όπου μεγαλύτερα παιδιά έπαιζαν απειλητικά με μια μπάλα. Το χειρότερο σ’ αυτό το αποκρουστικό περίβλημα ήταν το εσωτερικό του. Τα παιδιά που ονειρευόμουν να γίνουν φίλοι μου. Ντυμένα με ομοιόμορφες ποδιές που εκτός απ’ τα σώματα αγωνίζονταν να σβήσουν και τα πρόσωπα μουτζουρώνοντας τα σε ένα θαμπό ετοιμοθάνατο μπλε. Κλαίγανε ή κοιτάζανε με τρόμο. Πουθενά χαρά, πουθενά ομορφιά και σαν επιστέγασμα μια αποφορά μαζικού κάτουρου. Τα πανικόβλητα μικρά είχαν παραλύσει κι απολέσει τη δεξιότητα εκπαίδευσης για την τουαλέτα. Όλα μαζί. Χωρίς πολλές ελπίδες αναζήτησα τη δασκάλα. Κρανόμορφο χτένισμα, παλ ταγεράκι (για να την δουν οι γονείς comme il faut) , τυλιγμένη σε μια συρματοπλεγματική αύρα.

Οι πρώτες εκτιμήσεις των παιδιών είναι αλάνθαστες κι αυτός είναι ένας κανόνας μ' ελάχιστες εξαιρέσεις.

Ομολογουμένως, υπάρχει εξέλιξη στην εικόνα της 1ης δημοτικού που είχα αντικρίσει εγώ ως παιδάκι. Κυρίως σε ότι αφορά στους δασκάλους. Στo σύνολό της όμως, η εξέλιξη αυτή είναι επιδερμική. 

Από τότε μέχρι τώρα, οι πιο αγχωτικοί εφιάλτες μου διαδραματίζονται σε μια σχολική αίθουσα. Από τότε μέχρι τώρα, κάθε χρονιά που ξεκινούν τα σχολεία νοιώθω μια τεράστια θλίψη για τα πρωτάκια και τα παιδιά που ακολουθούν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Για τα παιδιά μου επίσης. Μια θλίψη που προσπαθώ να κρύψω λες και τα παιδιά δεν τα ξέρουν όλα. Μέχρι σήμερα, το πιο καλοδεχούμενο νέο που μπορώ ν’ ακούσω για τους γιους μου είναι ένα δασκαλίστικο σχόλιο πως έχω ένα χαρούμενο παιδί. Μόνο αυτό. Ούτε οι έπαινοι της εξυπνάδας ούτε τα κολακευτικά λόγια για τον αδαμάντινο χαρακτήρα τους μ' απασχολούν. Χωρίς χαρά, δεν υπάρχει εκπαίδευση. Όσο ακριβά κι αν στοιχίζει, νομίζω πως είναι ο πρωταρχικός στόχος κάθε λογικού μεταρρυθμιστή. Και στα όνειρα είναι ανεπίτρεπτες οι εκπτώσεις.