Tι είναι η πατρίδα μου;

Αν ρωτούσα έναν πολύ αγνό άνθρωπο, ένα παιδί,  τι είναι η πατρίδα, θα μου απαντούσε: η αγκαλιά της μάνας. Ο έφηβος θα έδειχνε τους φίλους και το κορίτσι  που ερωτεύτηκε. Ίσως το καλοκαίρι στο χωριό της γιαγιάς.

Φωτό του Λεωνίδα

Μου λείπει η Ελλάδα, λέει η ξενιτεμένη νονά του γιου μου. Αριστούχος μηχανικός, κάνει διδακτορικό στην Ελβετία και αμείβεται αστρονομικά για τα ελληνικά δεδομένα. Και θέλει να γυρίσει έστω και με 500 ευρώ. Μα έλα που ούτε τέτοια δουλειά-σκλαβιά δεν βρίσκει. «Της έλειψαν οι θάλασσες κι ουρανός;» ρωτάει ειρωνικά ένας φίλος. Όχι, τους γονείς και τα φιλαράκια της αποζητάει.

Τι είναι τέλος πάντων αυτή η πατρίδα, που την επικαλούνται όλο και συχνότερα, άνθρωποι που κόβεις το κεφάλι σου πως δεν θα πολέμαγαν ποτέ στην πρώτη γραμμή για χάρη της; Κόβεις το κεφάλι σου πως χαλαρά θα έστελναν άλλους να σκοτωθούν στη θέση τους. Εντελώς τυχαία, οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι αποφασίζουν για τις περικοπές της ζωής μας. Οι ίδιοι στοχοποιούν κι απομονώνουν κοινωνικές ομάδες, ώστε οι περικοπές να καταποθούν ευκολότερα με λίγο ιδιωτικοποιημένο νεράκι.

Μα τι είναι βρε παιδιά η πατρίδα;

Μην είν' οι κάμποι;
Ειλικρινά, δεν νομίζω. Εκτός, κι αν οι παιδικές σου αναμνήσεις είναι δεμένες με το μάζεμα του μπαμπακιού στη Θεσσαλική πεδιάδα.

Μην είναι τ' άσπαρτα ψηλά βουνά;
Μην παίρνεις όρκο αν δεν είσαι ορειβάτης.

Μην είναι ο ήλιος της, που χρυσολάμπει;
Ο ίδιος ήλιος χρυσολάμπει σ΄εκατοντάδες άλλες χώρες. Ο ίδιος ακριβώς, δύει ομορφότερα στον Ινδικό. Θα σας το βεβαιώσουν όλοι οι ναυτικοί του κόσμου. Ακόμα κι οι Σαντορινιοί.

Κι ας μην πιάσουμε τα ρηχά ακρογιάλια, τα χωριά, τα ερειπωμένα αρχαία μνημεία, γιατί αν ποτέ δεήσουμε να τα δούμε εμείς οι Έλληνες, σαν τουρίστες θα τα θαυμάσουμε, διαφορετικά, θα τα φροντίζαμε, δεν θ’ αυθαιρετούσαμε, θα τα επισκεπτόμαστε συχνότερα.

Τι στο καλό έχουμε στο νου μας όταν λέμε Πατρίδα; Την ιστορία που δεν μελετάμε; Την Εθνική Ελλάδος-γεια σου;

Τι είναι αυτό που λαχταράμε όταν λείπουμε καιρό απ’ τη χώρα; Γιατί τη νοσταλγούμε; Κι αν δεν ήμαστε Έλληνες, αν ήμαστε Τούρκοι, Βούλγαροι, Αλβανοί, θα μας έλειπε λιγότερο; Αν το σπίτι μας βρισκόταν δέκα μέτρα δεξιότερα  αντί για αριστερότερα απ΄τα σύνορα της Συνθήκης της Λωζάνης, θα ήταν λιγότερο ελκυστικά τα χώματα;
Δεν μπορώ να σκεφτώ λογικό άνθρωπο ν’απαντάει  θετικά στα παραπάνω.
Αν και δεν ξέρω για σας. Πώς θα μπορούσα; 

Κάθε φορά που φεύγω, ότι με σπρώχνει σπίτι, είναι μια λύσσα να πετάξω από πάνω μου τη λέξη «ξένος». Έξω απ’ τη χώρα είμαι «ξένη». Εδώ, νομίζω πως  είμαι ακόμα ντόπια. Εδώ ακούω τη γλώσσα στην οποία σκέφτομαι. Πέρα απ’ τις αναμνήσεις και τους ανθρώπους, τίποτα άλλο, ούτε οι παραλίες, ούτε οι θάλασσες, ούτε τα λατρεμένα βράχια δεν με θεωρούν δικιά τους. Αν έχω πολλούς φίλους, πολλούς αγαπημένους, έχω πατρίδα. Αν οι άνθρωποι γύρω μου είναι άγνωστοι ή εχθρικοί, είμαι ξένη.

Αν οι φίλοι μεταναστεύουν, η πατρίδα λιγοστεύει. Αν πιστέψω όλους αυτούς που μας βάζουν να μισηθούμε μεταξύ μας, όλους αυτούς που μιλούν για πατριωτισμό και μας παροτρύνουν να χλευάσουμε τους δημόσιους υπαλλήλους, ν’ αποκηρύξουμε τους ιδιώτες που φοροδιαφεύγουν, να καταδώσουμε όσους παρκάρουν παράνομα, δεν κόβουν αποδείξεις, όσους αγωνίζονται να επιβιώσουν στη χώρα της ανομίας, αν μισήσω τους κατοίκους της χώρας, γίνομαι πρόσφυγας κι ας μην έχω περάσει τα σύνορα. Κι ίσως να έχεις προσέξει ότι ο τόπος γεμίζει λαθρομετανάστες με ραγδαίους ρυθμούς. Και δεν εννοώ τους Πακιστανούς που καθαρίζουν τζάμια. Λαθραίοι, μουτρωμένοι, εχθρικοί κι άγνωστοι γίνονται οι ιθαγενείς.
Σε λίγο ξεκινούν οι νέες εξαγγελίες της Τρόικας. Άνθρωποι θα χάσουν τη δουλειά τους, ζωές θα εξαθλιωθούν περισσότερο. Θα μας πουν πως ότι πάθουμε, το αξίζουμε. Θα μας ζητήσουν να μισήσουμε τους κατοίκους της χώρας για χάρη της αγάπης για την πατρίδα.
Μα αν αποξενωθώ απ' τους ανθρώπους, δεν θα είμαι στην πατρίδα μου. Και δεν θα έχω ιδέα πού στο καλό βρίσκεται αυτή.