Γεια σου λοιπόν 2016

Το 2016 ξεκίνησε με ένα προαναγγελθέντα θάνατο και συνέχισε με άλλους τόσους.

Λένε, ήταν μια φονική χρονιά, μα και ποια δεν ήταν.

Τώρα που φεύγει, καθώς και τότε που τη ζούσα, μου φάνηκε μια χρονιά εμβάθυνσης. Όχι σε νέα πράγματα, σε γνωστά, αλλά σε έναν κύκλο επανάληψης πιο κοντά στο κέντρο. Πού θα μου πάει, κάποια στιγμή, θα ευστοχήσω.

Μια χρονιά κατανόησης, λιγότερων λόγων, περισσότερης σκέψης, πιο κοντά στην απλότητα.

(Αυτά τα λέω γιατί έγραψα τα λιγότερα ποστ από καταβολής του μπλοκ.)

O καταρράκτης της Στρώμης φωτογραφημένος από τον Λεωνίδα

Και συνεχίζω ακάθεκτη:

Φέτος, συμφιλιώθηκα λίγο περισσότερο με τους νεκρούς.

Στάθηκα μπροστά σε έναν τάφο και λούστηκα ευγνωμοσύνη για τη ζωή. 

Το 2016 ήταν όπως πρέπει να είναι κάθε χρονιά που μας σπρώχνει ένα βήμα εγγύτερα στο τέλος. 

Αν κάτι φωνάζει πως τελειώνει, άκουσε το. Αυτό είπα φέτος κι ας μην ακούω ακόμα καλά. 

Ας νιώσουμε όπως και όσο μπορούμε. Κι ας είμαστε ευγνώμονες για τη ζωή πριν το θάνατο. Για όσα μας έδωσαν αυτοί που φύγανε. Για το πόσο τυχεροί υπήρξαμε που ζήσαμε δίπλα τους.

Ας αγκαλιάσουμε χωρίς ενοχές όσους ζωντανούς το αξίζουν, χωρίς να νοιαζόμαστε για το ροζ, το γλυκανάλατο, για ό,τι μας σκαλώνει να μην ευτυχούμε. Είναι λυτρωτική η βλακομάρα λέω, και να χαθεί στο πυρ το εξώτερον το κυνήγι της πόζας, της σοβαροφάνειας, του δήθεν.

Δηλαδή φέτος, λίγο περισσότερο κατάλαβα ένα-δυο κλισέ κι αυτό με κάνει να βλέπω τα κλισέ με μεγαλύτερη επιείκεια.

Το 2016 ήταν μια χρονιά όπου συνεχίζω να μην ξέρω ποια είμαι, αλλά που με χαμόγελο κατανοώ γιατί διάλεξα να με λένε σύννεφο.

Σ΄ευχαριστώ 2016 και μην ακούς όσα σου σούρνουν - που σιγά μην και σε νοιάζει. 

Εσύ τη δουλειά σου την έκανες με δυνατή και καθαρή φωνή.

Μαίρη Κρίστ-μας

...και τότε η δασκάλα μας ευχήθηκε να είμαστε καλά και να γράφουμε για τις καλές και τις κακές μας στιγμές 

και μας έδωσε αυτήν την κάρτα που χρειαζόταν να τη διαβάσουμε μαζί, όπως πρέπει για τις δύο κολλητές, 

κι εμείς τη μοιραζόμαστε εδώ μαζί με τις ευχές μας για έναν κόσμο καλύτερο από τον προηγούμενο της χρονιάς που αφήνουμε πίσω, όχι ακατόρθωτα πράγματα δηλαδή…

Χρόνια Πολλά

Jupiter lines

Και φτάνεις στην άκρη του νήματος γεμάτος ερωτήσεις, μ’ όλο που ξεχνάς τι ήθελες να ρωτήσεις, το μόνο που θυμάσαι, αυτό που σε τσιγκλάει, από τ’ ανώδυνα προπάντων, και στο τέλος, όταν αποθαρρύνεσαι, αρπάζεσαι από τις ερωτήσεις μπας και σε βοηθήσουν να θυμηθείς. Μα αυτές σαν τη φωτιά, άχρηστο δώρο θεϊκό, θα κάψουν κάθε τι το άχρηστο εντός σου, κι ό,τι άλλο κάψουν θα σου είναι άχρηστο πια· και τότε θα καταλάβεις πως ο χαμένος δεν τα παίρνει πάντοτε όλα.

Κι αν δεν έχεις τις απαντήσεις, θα αλλάξεις τη σειρά των ερωτήσεων, το νόημα δεν έχει σημασία αν δεν το βρεις, κι αν το βρεις δεν θα έχει πια και τόσο νόημα, δεν είναι έτσι; Άλλαξε τη σειρά και θα αλλάξει το νόημα. Δώστους να το διαβάσουν και θα του αλλάξουν το νόημα. Κάθε αναγνώστης είναι μια άλλη ανάγνωση, το είπε ο Πιερ Μενάρ, ο ρεβιζιονιστής του Δον Κιχώτη, το ξέρουν κι οι γραφιάδες που έχουν πάψει να μονομαχούν με τις βεβαιότητες.

Κι όσες λίστες και να φτιάξεις θα διαφέρουν σε κάτι βασικό, το περιεχόμενό τους θα αλλάζει την ώρα ακριβώς που τις σημειώνεις στο χαρτί, πριν αδιαμαρτύρητα στεγνώσει το μελάνι· οι λέξεις, θα χάσουν την υπόστασή τους, αμέσως μόλις καταφέρεις να τις ορίσεις. Στον αγώνα μεταξύ του πράττειν και του γράφειν κερδισμένος θα είναι πάντα ο λόγος, να ξέρεις.

Μικρές ιστορίες δέντρων ΙΙ

It is not our job to remain whole.

We came to lose our leaves

Like the trees, and be born again,

Drawing up from the great roots

 ROBERT BLY

 (ΙV)

Είχα αποφασίσει να φυτέψω ένα δέντρο, στη μνήμη του δεύτερου σκύλου μας, στο πάρκο απέναντι από το σπίτι, κι έτσι έκλεψα ένα πευκάκι από τη δεντροφύτευση πάνω στο λόφο, εκεί που θάψαμε το σκύλο μας, πίστευα τότε, ότι καθώς κάθε μέρα θα το έβλεπα να μεγαλώνει, κι αφού παιδιά δεν είχα δει να μεγαλώνουν, θα μου θύμιζε αυτό που έφυγε νωρίς – νωρίτερα από εμάς – ο χρόνος, έννοια σχετική πάντα, από μια εποχή και μετά, μετριέται σε ζωντανούς κι αποθαμένους. Ήξερα βέβαια ότι έπρεπε να περιμένω μερικά χρόνια να μεγαλώσει τις ρίζες του, να ριζώσει για τα καλά, και τότε μόνο θα άρχιζε να ψηλώνει· κάποιες άνυδρες βδομάδες, κατέβαινα και το πότιζα, και περίμενα. Ένα πρωί, μεσούσης της άνοιξης και οργιαζούσης της φύσης, μέσα στις πασχαλινές διακοπές μας, οι εργάτες του δήμου, ακολουθώντας εντολές βεβαίως, με περισσή σπουδή και εγγενή ακηδία, κόβοντας τα αγριόχορτα που είχαν πνίξει το πλατειάκι, ξερίζωσαν κι αυτό, αχ μια ζωή τύψεις, που είχα ξεχάσει να βάλω μια σήμανση, ένα σταυρό, ένα σήμαντρο, κάτι...

(V)

Απάνω στους βλαστούς, βλαστοί περιδιαβαίνουν

Κωστής Παλαμάς

Ο χρόνος είχε ζαρώσει στην ακινησία της κορυφογραμμής. Το αυτοκίνητο κυλούσε ήρεμα στα ριζά της βουνοπλαγιάς ενώ εγώ κρατιόμουν απαλά από τη δερμάτινη χειρολαβή. Όταν το νοητικό μου κατέγραψε την επανάληψη του τοπίου παρέμεινα σιωπηλή απολαμβάνοντας το θέαμα που αποκαλυπτόταν μπροστά μου ονειρικά σχεδόν, καθώς το παγωμένο φως έπεφτε πάνω του αργά και καταλυτικά. Συντονισμένη στην τραχύτητα του ορεινού δρόμου που ισορροπούσε με την απαλότητα των καμπύλων στροφών ακολουθούσα το χρόνο σέρνοντας το βλέμμα, από μπροστά μέχρι το πλαϊνό μου παράθυρο και ύστερα πέρα μακριά στην εκπνοή της πεδιάδας. Κι εκεί που η ματιά μου λύγιζε και βυθιζόταν, από μέσα μου παραδεχόμουν πως ανέκαθεν τα άκρα, παρότι αιχμηρά, με έθελγαν και με παρέσερναν σε  ημιτονοειδείς ονειροπολήσεις. Το χειμώνα, μου εξήγησε, τα αειθαλή φυτά αναρριχώνται κι αγκαλιάζουν τους κορμούς των φυλλοβόλων δέντρων για να τα προστατέψουν από την παγωνιά, αυτό πιστεύει κάποιος που έχει αποκτήσει παιδιά, δικαιολογώντας τάχα την υπερπροστατευτικότητά του, εγώ πάλι είμαι της άποψης ότι θέλουν απλά να ομορφύνουν το γυμνό τοπίο, υποστηρίζοντας την ενδελέχεια της φύσης. Και πως το ίδιο κάνουν όταν επιβιώσουν μετά από μια καταστροφική πυρκαγιά, όσα καταφέρουν μετά από καιρό να ζωντανέψουν πνίγουν στην αγάπη τους καμένους κορμούς περιμένοντας -  μάταια ίσως - να ξαναπρασινίσουν· η φύση παραδίδει μαθήματα αλληλεγγύης, συστηματικά και δωρεάν.

Μικρές ιστορίες δέντρων

(Ι)

Ήρθε κι η ώρα για τα κάστανα. Πετάω μια πέτρα πάνω στο δέντρο, το δέντρο σείεται ολόκληρο, κι αυτά κατρακυλάνε βροχηδόν πάνω στο κεφάλι και στους ώμους μου. Δεν μπορώ όμως να δικαιολογήσω τον εαυτό μου για τη χρήση της πέτρας. Δεν είναι κάτι αθώο, δεν είναι δίκαιο να κακομεταχειρίζομαι το δέντρο που με τρέφει. Δεν είμαι παράξενος, επειδή πιστεύω ότι αν εγώ, με αυτόν τον τρόπο μειώσω τη διάρκεια ζωής του δεν θα μπορέσω να απολαύσω τους καρπούς του στο διηνεκές, και είμαι έτοιμος να δεχτώ μια πιο αθώα προσέγγιση με κίνητρα καθαρά ανθρωπιστικά. Συμπάσχω με το δέντρο, εγώ όμως σήκωσα μεγάλη πέτρα ενάντια στον κορμό του, σαν ληστής – χωρίς πάντα να διαπράττω φόνο. Πιστεύω ότι δεν πρέπει ποτέ να το ξανακάνω. Αυτά τα δώρα του θα πρέπει να γίνονται αποδεκτά, όχι μόνο με ευγένεια, αλλά με κάποια ταπεινή ευγνωμοσύνη. Το δέντρο του οποίου τους καρπούς θα μαζέψουμε, δεν πρέπει ποτέ να το ταρακουνήσουμε τόσο άγρια. Δεν είναι κι εποχή αναστάτωσης όπου μια μικρή σπουδή κι η βία ακόμη και θα μπορούσαν να συγχωρεθούν. Είναι χειρότερο από βάναυσο, είναι εγκληματικό, να προκαλέσει κανείς έναν περιττό τραυματισμό στο δέντρο που τον τρέφει ή του χαρίζει τη σκιά του. Τα παλιά δέντρα είναι οι γονείς μας, και οι γονείς των γονιών μας, κατ'επέκταση. Αν μαθαίναμε τα μυστικά της Φύσης θα εξασκούμασταν σε περισσότερη ανθρωπιά από τους άλλους. Η σκέψη ότι έκλεβα τον ίδιο μου τον εαυτό μου τη στιγμή που τραυμάτιζα ένα δέντρο δεν μου ήρθε ξαφνικά, αλλά ένιωσα σαν να είχα ρίξει μια πέτρα σε ένα συναισθανόμενο ον, με μια πιο θαμπή αίσθηση από τη δική μου, είναι αλήθεια, αλλά με μια μακρινή συγγένεια. Μακριά από τον άνθρωπο που κόβει το δέντρο για να φτάσει το φρούτο! Ποια μπορεί να είναι η ηθική μιας τέτοιας πράξης;

Henry David Thoreau στο ημερολόγιό του στις 23-10-1855

(ΙΙ)

Στον έρωτα (της είπε) το μυαλό εξατμίζεται

και το μόνο που μένει το αδύναμο σώμα τόσο

με τα γυμνά του κλαδιά

Χάρη Βλαβιανού, Οι λευκές νύχτες του Τολστόι

(ΙΙΙ) 

Η παλιά μονοκατοικία δέσποζε στην τελευταία γωνιά του δρόμου μας, φαινόταν, κι ήταν, σχεδόν εγκαταλελειμμένη. Κάθε τόσο όμως εργάτες έρχονταν και καθάριζαν τον κήπο, ξεχορτάριαζαν, κλάδευαν, καλλώπιζαν, καθάριζαν, κι έτσι άνετα η γειτονιά, αλλά και πολλοί περαστικοί απολάμβαναν τους κόπους τους· την άνοιξη τα τριαντάφυλλα που ξέφευγαν πάνω από τη μάντρα, το καλοκαίρι, τα σύκα πριν προλάβουν να ωριμάσουν και πέσουν από τη συκιά της έξω γωνίας, το φθινόπωρο τα ρόδια - αν και τα τελευταία χρόνια χρειαζόσουν σκάλα για να τα μαζέψεις, τόσο είχε ψηλώσει η ροδιά· οι δύο γέρικες ελιές στο πίσω μέρος του κήπου, μακριά από το δρόμο, γλίτωναν το ευγενές πλιάτσικο, άλλωστε από την αφροντισιά χτυπημένες από το δάκο, άχρηστες, θα'ταν. Ώσπου μια μέρα είδαμε την ταμπέλα, Αρ.Αδείας 574/16 και τις προειδοποιήσεις στα σταθμευμένα στο δρόμο μπροστά στο σπίτι αυτοκίνητα· σχετικά άμεσα ξεκίνησαν κι οι εργασίες ανακατασκευής. Κι ενώ μέχρι σήμερα, ύστερα από μήνες, οι εργασίες συνεχίζονται, όλο και προστίθενται νέα δωμάτια, νέοι χώροι, ψηλώνει και απλώνεται η παλιά κατοικία, σύμφωνα πάντα με τις εντολές των μηχανικών, μέσα σε μια μέρα, ο κήπος όλος ξεπατώθηκε και ισοπεδώθηκε, ακόμη και η γωνιακή μικρή συκιά, που καμιά επέκταση της οικίας δεν εμπόδιζε, για μέρες μύριζα το άρωμά της, χαρακτηριστικό της απώλειας αναμνήσεων. Μόνο το τεράστιο πεύκο απόμεινε, προστατευόμενο, βάσει βασιλικού διατάγματος, είδος της περιοχής. Ποια μπορεί να είναι η ηθική μιας τέτοιας πράξης;

Με το βάρος των ονείρων

Στα πιο καλά μου όνειρα ξέρω να πετάω.

Χαμηλές πτήσεις πάνω από στέγες, λοξά παράθυρα σοφίτας, κορφές δέντρων με ένα πράσινο εκείνης της στιγμής που σκάει το οξυγόνο με ένα πλινκ.

Στα όνειρα δεν χρειάζομαι γυαλιά. Όλα είναι σαφή στα πάνω και στα κάτω της κλίμακας. Στα μακρινά, τα κοντινά, τα μικροσκοπικά, τα σώψυχα.

Πετάω ανάμεσα σε  σύννεφα φαγώσιμα.Με γεύση παγωτού μηχανής.

Στα πιο καλά μου όνειρα κολυμπάω σε διάφανα ποτάμια και θαλασσινές λίμνες.Το νερό διαπερνά και καθαρίζει. Είναι ελαφρύ, ζεστό, ιαματικό και αναπνεύσιμο.

Ξυπνάω και ξεχνάω τις λεπτομέρειες. Διατηρώ μόνο μια μακρινή ανάμνηση συναισθημάτων.

Αυτή την ουσία των ονείρων, οι διαλεχτοί άνθρωποι τη διατηρούν στον ξύπνιο τους. Και λίγοι απ' αυτούς, έχουν βρει τον τρόπο να τη μεταγγίζουν σε μας τους ατάλαντους και ξεχασιάρηδες.

Επειδή υπάρχουν αυτοί οι λίγοι, οι ελάχιστοι, νομίζουμε ότι ο άνθρωπος είναι εν γένει ξεχωριστό πλάσμα. Ενώ ξεχωριστοί είναι εκείνοι. 

Επειδή κάποιοι μετρημένοι στα δάχτυλα αναπαράγουν το πλινκ του οξυγόνου, την κάθαρση του ονειρικού νερού, τη γεύση του παγωτού μηχανής, περνιόμαστε κι εμείς για μάγοι. Με πάτημα εκείνους, μιλάμε για το άνω θρώσκω λες κι όλη την ώρα ατενίζουμε ουρανούς.

Χάρη σ' αυτούς τους χαρισματικούς, πάμε κι αθροιζόμαστε, γιατί είναι τόση η ελαφράδα τους που σηκώνει και το δικό μας βαρύ φορτίο. Έστω για μια στιγμή. Τους αφήνουμε να μας παρασύρουν στις χαμηλές τους πτήσεις κι εκείνοι μας κάνουν να πιστέψουμε πως γνωρίζουμε τάχα να πετάμε.

Ενώ ούτε τα φτερά μας ξέρουμε πού βρίσκονται ούτε το τίμημα που πληρώνουν για να διατηρούν τα δικά τους. 

Όπως και να 'χει, σας ευχαριστούμε ξεχωριστά πλάσματα.

Μπιρίμπα

Είστε εσείς που βαριέστε τα χαρτιά, είμαστε κι εμείς που λόγω καιρού αποκλειστήκαμε στο ορεινό σπιτάκι με 3 έφηβους (δυο γιους και το φίλο που φιλοξενούσαμε) κι ενώ ο καλός μου αποκοιμήθηκε στον καναπέ, οι τέσσερεις συμφωνήσαμε να παίξουμε μπιρίμπα.

Paul Cézanne les Joueurs de cartes 

Και λοιπόν; θα μου πείτε. Ε, λοιπόν, έχει πολύ ενδιαφέρον το τι αποκαλύπτουν οι άνθρωποι χαρτοπαίζοντας. Ο τρόπος που κερδίζεις, ο τρόπος που χάνεις, η αφτιασίδωτη χαρά, η πιθανή στενοχώρια, η σαχλαμάρα κυρίως, στη διάρκεια του παιχνιδιού είναι απρόσμενα εύγλωττες.

Κοίτα τώρα να δεις λόγο που βρήκα να καμαρώσω: τ’ αγόρια μου ξέρουν να χάνουν. Κι οι δυο τους είναι άσχετοι στα χαρτιά. Ούτε να ανακατεύουν ξέρουν –τους φεύγουν τα τραπουλόχαρτα αριστερά-δεξιά, ούτε να μετράνε τις κάρτες που περνούν, ούτε πονηριές και στρατηγική κατέχουν. Παίξανε με ό,τι άρπαξαν στο ταχύρυθμο που τους κάναμε εγώ κι ο φιλοξενούμενος που είναι ένα ευγενικό χαρτόμουτρο. Όμως εγκλωβισμένοι καθώς βρεθήκαμε κι είπαμε να παίξουμε, τα αγόρια μου γελάνε, αστειεύονται, αυτοσαρκάζονται όταν χάνουν και χάνουν ξανά και ξανά. Διατηρούν την αισιοδοξία τους ακόμα κι όταν δεν υπάρχει καμιά ελπίδα να κερδίσουν. Λες και αντλούν από ανεξάντλητο απόθεμα. Λες και παράγουν αισιοδοξία και χαρά οn demand που λένε κι οι Βρετανοί χωρικοί. Αποδέχονται την ήττα χωρίς γκρέμισμα. Πού τα έμαθαν όλα τούτα;

Μπορεί να είναι η κοψιά της νέας γενιάς, η μετάλλαξη που δεν πήραμε μυρωδιά, το ορόσημο πως η ήττα είναι το νέο μαύρο,  που δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως χάσιμο κι αποτυχία αλλά σαν πάτημα για νέα αρχή, σαν αφορμή για μια λυτρωτική αποδόμηση.

Μπορεί απλώς και να ναι η κουκουβάγια με τα κουκουβαγιόπουλα ή η δική μου αποκοιμισμένη αισιοδοξία που είδε ένα τόσο δα φωτάκι κι είπε να ανασηκωθεί από τον ύπνο και να τεντωθεί λιγάκι. Να γράψει κι ένα ποστάκι για την μπιρίμπα, τα πακέτα, το νόημα της ζωής κι άλλα τέτοια άσχετα. 

O ΤΟΝΙ ΕΡΝΤΜΑΝ έρχεται

Φαντάσου την αρχετυπική σχέση πατέρα-κόρης, τοποθέτησέ την στην ανταγωνιστική Γερμανία, περίφραξέ την μέσα στην αρχή του αδηφάγου αιώνα μας, άπλωσέ την στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας, κι έχεις στα χέρια σου το κέντρο βάρους του σεναρίου. Αν πλέξεις όμως τη σχέση του πατέρα και της κόρης με τις προσωπικές βεβαιότητες και τις αβεβαιότητές τους, θα έχεις το φετινό βραβείο των κριτικών στις Κάννες - και όχι μόνο - για τη Maren Ade, ένα από τα ταλέντα του νέου γερμανικού σινεμά.

Κι ενώ πρωταγωνιστική θέση στην πλοκή έχει η αγωνιώδης προσπάθεια του πατέρα να καταχτήσει την ψυχραμένη καρδιά της κόρης του, που έχει φύγει – και απομακρυνθεί - από την οικογενειακή εστία και τη χώρα, και η οποία ζει κι εργάζεται σε πλήρως ανταγωνιστικές συνθήκες μεταξύ Βουκουρεστίου και Κίνας – ή μήπως Σιγκαπούρης; Τα σημερινά μεγαλοστελέχη παρόλο που σχεδιάζουν λεπτομερώς, ποτέ δεν ξέρουν την επόμενή τους κίνηση, μιας και ούτε ο αντίπαλος πρέπει να τη γνωρίζει. Πλήρως αποξενωμένη από την οικογένειά της, μάταια προσπαθεί να την υποκαταστήσει με τον, λίγο φιλικό, κατ'ανάγκη ερωτικό, έντονα διαπλεκόμενο, επαγγελματικό της κύκλο. Ξαφνικά – μετά το φυσικό θάνατο του πιστού του φίλου, του γέροντα σκύλου – ο πατέρας αποφασίζει να την επισκεφτεί, για να βρεθεί μπροστά σε καταστάσεις που ίσως να φανταζόταν μα απαρνιόταν, αλλά μέσα στις οποίες πολύ εύκολα εντάχθηκε σε μια προσπάθειά του να τις διακωμωδήσει, αν όχι να τις ευτελίσει.

Μια φράση, μια ματιά, ένα πίσω πλάνο κι εκεί τα κλείνει όλα: παραδόσεις, έρωτες, σεξ, χρήση ουσιών, ευθανασία, αγάπη για τα ζώα, εργασιακές σχέσεις και διαπλοκές, φέρνουν στο προσκήνιο κι αναδεικνύουν τις σχέσεις: μάνας-κόρης-πατέρα-κόρης-γιαγιάς-κόρης-πατέρα-μάνας-πατέρα-πρωταγωνιστώω-δευτεραγωνιστών. Βλέμμα στο βλέμμα, εικόνα στην εικόνα, σχόλιο στο σχόλιο, η ταινία ακροβατεί ανάμεσα στο αστείο, στην ειρωνία, στο ρεαλισμό και στο μελόδραμα, χωρίς να στέκεται σε κανένα από αυτά. Οι υπέροχες ματιές των ηθοποιών στα κοντινά πλάνα, που συγκινούνται - και συνταράζονται - πίσω από μάσκες, προσωπεία, μακιγιάζ - όλα επιστρατεύονται και αυτή η συγκίνηση ξεγλιστρά κάτω από όλα αυτά και βγαίνει προς το θεατή, χωρίς να τον πειράζει, χωρίς να τον ξενίζει - όλα τα χωρίς και πολλά περισσότερα τα συν, για να τον βάζει να τραμπαλίζεται μαζί με τους πρωταγωνιστές ανάμεσα στις αβεβαιότητές τους που μέχρι το προηγούμενο καρέ ήταν οι βεβαιότητές τους. Και αυτό είναι το στοίχημα της σκηνοθέτιδας· να στήσει μια υπαρξιακή κομεντί με κεντρικό πυρήνα τις διαπροσωπικές σχέσεις, καθόλου αστεία, καθόλου μελό, παρά μόνο όσο και όπου χρειάστηκε. Και από εκεί απορρέει και το κέρδος του θεατή. Να απολαύσει ένα κέντημα όπου οι ματιές και ο λόγος, τα πρόσωπα και τα συναισθήματα να καρφώνονται απαλά στις εγκεφαλικές συνάψεις του παραμένοντας ενοχλητικά και μετά το αιωρούμενο τέλος της.

Την ταινία δεν τη βλέπεις διδαχτικά, δεν κομίζει γλαύκας εις Αθήνας, δεν τη βλέπεις συλλεκτικά, για τα βραβεία που έχει κερδίσει ή για το νέο γερμανικό – ευρωπαϊκό κινηματογράφο, δεν τη βλέπεις γιατί σε αφορά, τη βλέπεις για να κλονίσεις και να ξεσκονίσεις τις α-βεβαιότητές σου.

Oι εξ έρωτος

Θα μπορούσα να δοκιμάσω να σας παρασύρω. Να σας πείσω για το δίκιο μου. Να δείξω φωτογραφίες. Υπέροχες φωτογραφίες. Δεν χρειάζομαι καν πορτοφόλι να τις αποθηκεύω. Και δεν εννοώ πως το στικάκι χωράει περισσότερες.
Οι καλύτερες εικόνες χοροπηδάνε πίσω απ τα μάτια.
- Δες με!
- Όχι εμένα!
Συναγωνίζονται, ψηλώνουν, βαθαίνουν τα χρώματα, εντείνουν το κοντράστ.
Κι όλα γίνονται χωρίς προσπάθεια.
Γιατί βλέπεις, όσο τεχνίτης κι αν είναι ο φωτογράφος, η αποτύπωση μπερδεύει. Το μη εξασκημένο μάτι δεν εντοπίζει τη μοναδικότητα.  Μπορεί κανείς να υποθέσει πως αυτή είναι μια συνηθισμένη εικόνα. Ωραία βέβαια, καρτποσταλική όμως. Κοινός τόπος. Κοινοτοπία σχεδόν.

Θα μπορούσα να σας μιλήσω για τον έρωτα. Να δικαιολογήσω τη διαχρονικότητα.
Θα μπορούσα να σας περιγράψω με ποιο τρόπο και πώς -κάθε φορά, το αντικείμενο της λατρείας σαν ιέρεια του στριπτίζ, κόβει ανάσες. Τις κάνει με τα κρεμυδάκια με καινούργιους τρόπους.
Ιδέα δεν έχω πώς ευστοχεί και πώς πάντα κλιμακώνει σε ομορφιά τη νέα αποκάλυψη. Κι ας γνωριζόμαστε δεκαετίες. Η έκπληξη καραδοκεί στην επόμενη συνάντηση.

θα μπορούσα να σας μιλήσω για το φόβο. Φοβάμαι για το πόσο θα κρατάει την υπόσχεση που δεν δόθηκε. Για πόσο θα με εκπλήσσει. Πόσες πια αποκαλύψεις χωράνε σε ένα πλάσμα της ύλης; Ένα πλάσμα δηλαδή, εκ γενετής πεπερασμένο.

Θα μπορούσα να σας κάνω να ακούσετε τον ήχο της καρδιάς μου. Να μετρήσετε τους παλμούς και τους καλπασμούς κάθε φορά που πλησιάζει η ώρα της συνάντησης. Αν αυτό το ποδοβολητό δεν είναι ξεκάθαρο σημάδι του έρωτα, τότε ποιο; τότε, τι;

Όμως δεν θα καταφέρω να σας πείσω. Δεν θα σας παρασύρω στο βαθμό που έχω παρασυρθεί, δεν θα ερωτευτείτε το ίδιο με μένα, δεν θα συναισθανθείτε την αγωνία ούτε καν την ταχυπαλμία μου. Στην καλύτερη, άντε να υποψιαστείτε.

Κι από τη μια χαίρομαι γι’ αυτό.  Σαν όλους τους ερωτευμένους διεκδικώ τη ματαιότητα της αποκλειστικότητας. Από την άλλη, είμαστε ήδη πολλοί και δεν με νοιάζει να γίνουμε περισσότεροι. Αυτό άλλωστε, είναι και το τελικό μου επιχείρημα. Βλέπετε, γίναμε τόσοι, που πλέον έχουμε δικό μας όνομα. Κατοικούμε -αν θέλουμε- μια πόλη εμείς με το κοινό αντικείμενο του πόθου. Είμαστε κάτι σαν στρατός κι είναι καλό οι στρατοί να είναι μεγάλοι.

Μας αποκαλούν οι εξ έρωτος.

Είμαστε αυτοί που δεν γεννηθήκαμε ερωτευμένοι αλλά στο δρόμο λαβωθήκαμε βαριά. Κι έκτοτε δεν περιμένουμε τα καλοκαίρια. Ο έρωτας μας είναι παντός καιρού.
Όταν μιλάμε μεταξύ μας, παρά την κατανόηση που δείχνουμε ο ένας για τον άλλον, διαγκωνιζόμαστε.

Το ξέρεις αυτό;
Σου έχει δείξει το άλλο;
Εκεί σε πήγε;
Είδες; ένιωσες; άκουσες; περπάτησες; μύρισες; γεύτηκες; χάιδεψες; κολύμπησες; ανατρίχιασες; συγκλονίστηκες; πέταξες; μαγεύτηκες; παραδόθηκες; δάκρυσες;

Κι αν ναι, πότε;
Γιατί έχει σημασία.
Δεν είναι ίδιο την άνοιξη- αχ την άνοιξη.
Μα το χειμώνα; Την πιο απρόσιτη, τη γλυκύτερη όλων των εποχών. Τότε που οι ντόπιοι και οι εξ έρωτος γίνονται κομμάτι του πόθου. Αυτό που επιθυμούν διακαώς όλοι οι λαβωμένοι. Να ενωθούν για όσο αντέξουν.
Γιατί δεν βαστάμε χρόνια.

Το έχω δει να συμβαίνει.
Οι παλιοί ερωτευμένοι πεθαίνουν σύντομα. Κανείς δεν αντέχει για πολύ.
Απορούσα παλιά. Τώρα το καταλαβαίνω. Κοντά στον έρωτα, οι στιγμές διαστέλλονται κι αναπόφευκτα η διάρκεια τους συρρικνώνεται για τα ρολόγια του υπόλοιπου κόσμου.
Για λόγους οικονομίας υποθέτω, θα είναι πάντα μετρημένοι οι κάτοικοι του παραδείσου. Κάποιοι θα 'ρχονται, κι οι παλιότεροι θ' αποχωρούν υπηρετώντας την υπόγεια συγγένεια του έρωτα και του θανάτου.
Σας χαιρετώ τώρα γιατί ετοιμάζω βαλίτσα.

Η πόζα

*

Με τα μάτια προσηλωμένα στο φακό. Ακίνητη κι ακλόνητη. Με όλη τη βία γύρω της. Την αποφεύγει τη βία, την αφήνει πίσω, την προσπερνά, η σημασία δίνεται στο πρέπει, στο καθώς πρέπει, στο αφού πρέπει· η βία είναι για τους άλλους. Και σε ένα δεύτερο χρόνο, όταν ο παρατηρητής και μάρτυρας αποχωρήσουν, το βλέμμα θα τραβηχτεί, θα κοιτάξει πάνω από τον ώμο, κι η εικόνα θα περάσει στη RAM της λήθης, η λήθη είναι και φάρμακο - όταν δεν επιβάλλεται.

Στη Σαουδική Αραβία ένας πρίγκηπας αποκεφαλίστηκε. Η συμφωνία καταπατήθηκε. Δεν συνεμορφώθη. Αυτή η βία την αφορά περισσότερο; Μαθαίνει άραγε γεωγραφία; Αναφέρεται η Σαουδική Αραβία στα μαθήματα μελέτης; Αυτά που γίνονται κατ’οίκον, σε αυλές μαυριτάνικες, σε κήπους με γάργαρα νερά και μαρμάρινες ανάβρες, εκεί που ο δάσκαλος έπεται, κι αυτή προηγείται, χαϊδεύοντας τα πέταλα από τις ορτανσίες και θαυμάζοντας τα παγώνια.

Αφορμή

Γιατί οἱ ἄνθρωποι, σύντροφε, ζοῦν ἀπὸ τὴ στιγμὴ
ποῦ βρίσκουν μιὰ θέση
στὴ ζωὴ τῶν ἄλλων.

Τ. Λειβαδίτης [Ἀπόσπασματα]

Γύρευε μιαν αφορμή, όλο το βράδυ στριφογυρίζοντας στον ύπνο της, στον ξύπνιο της πάνω-κάτω τη σκάλα, χρειαζόταν μια τόση δα αφορμή για να το καταφέρει, ναι, ήξερε τι ήθελε να καταφέρει, όχι, δεν ήξερε τι ήθελε, αυτό που ήθελε, έπρεπε να γίνει, το ήθελε, έπρεπε, πρέπει, ναι, είχε πει, αυτό είναι που πρέπει να γίνει, όταν της το’πε ξεκάθαρα, κοίταξε μικρούλα μου εγώ τη γυναίκα μου δεν πρόκειται να την αφήσω, καλά περνάω μαζί σου, καλά δεν περνάμε μαζί; αχ θε μου γιατί να είναι τόσο δύσκολο, έστριψε γύρω από το δείκτη το ρεβέρ της φούστας, σχεδόν το ξήλωσε, τα χνώτα μας ταιριάζουν, αλλά η θέση μου, η θέση μας στην κοινωνία είναι αυτή που μετράει, έτσι; δεν έστερξε τη ματιά του, γύρισε από την άλλη, ούτε κι αυτό δεν θα δεις, δεν ξέρεις τι είναι μοναξιά, καρδιά που κλαίει στη νύχτα, δώσε λίγη ένταση, θα δεις όμως τι μπορώ να κάνω, αχ αυτά τα τσακίρικα μάτια σου, πονάνε κι αντέχουν, βράχηκαν αλλά δεν έσταξαν, ούτε μια σταλίτσα, και κοίτα μη διανοηθείς καμιά τρέλα, όπως σε ξέρω, θα φροντίσω να μην πάρεις ποτέ πτυχίο από τη σχολή, τόσο καιρό σε φροντίζω, μη γίνεσαι αχάριστη τώρα, τόσο καιρό σε φροντίζω, τόσο καιρό με παιδεύεις, μη μου κάνεις μούτρα, φύγε μακριά μου, έλα μου δω,  περνάμε τόσο όμορφα μαζί, όλα τα χατίρια σου κάνω, έχεις παράπονο; μην μου παραπονιέσαι, προσπαθώ να μην με πειράζει, μην του δίνεις σημασία, μην κάθεσαι σπίτι και κάνεις μαύρες σκέψεις, βγες και λίγο με τους φίλους σου, είναι ανώριμοι, με ακούς τώρα, κανείς δεν με φροντίζει όπως εσύ, θα’θελα να ήταν αλλιώς τα πράγματα, στην πράξη όλα γίνονται αλλιώς, σκέψεις φαρμάκι, πώς θα’θελα να είμαστε μαζί συνέχεια, πόσο, χτίκιασα τις ώρες να περιμένω, προσπάθησε να καταλάβεις, προσπαθώ να καταλάβω, αλλά το μόνο που έρχεται στο μυαλό μου είσαι εσύ, ελεύθερη είσαι ό,τι θέλεις κάνεις, κοίτα κι εμένα, την ξέρω αυτήν την ελευθερία της υποταγής, μια μικρή αφορμή να γαντζωθώ πάνω της, μια ευκαιρία να τη αρπάξω αχόρταγα, να με τραβήξει έξω και μακριά και ψηλά κι αλλού, να φύγω μακριά, να γλυτώσω από…εμένα; έλα δεν θέλω γκρίνια τώρα, πάμε; π ρ έ π ε ι να γυρίσω πίσω στο γραφείο, σκέψεις δηλητήριο, ni avec moi, ni sans moi*, μια μεγάλη σταγόνα αίμα δάγκωσε το μάγουλό της

-----.-----

κι η αφορμή με πόνο της χαρίστηκε, όταν μια βραδιά στο λόφο απέναντι τα κόκκινα φώτα του ξενοδοχείου άστραψαν και χάραξαν τα δακρυσμένα μάτια της, μόνη ήταν…