Η πόζα

*

Με τα μάτια προσηλωμένα στο φακό. Ακίνητη κι ακλόνητη. Με όλη τη βία γύρω της. Την αποφεύγει τη βία, την αφήνει πίσω, την προσπερνά, η σημασία δίνεται στο πρέπει, στο καθώς πρέπει, στο αφού πρέπει· η βία είναι για τους άλλους. Και σε ένα δεύτερο χρόνο, όταν ο παρατηρητής και μάρτυρας αποχωρήσουν, το βλέμμα θα τραβηχτεί, θα κοιτάξει πάνω από τον ώμο, κι η εικόνα θα περάσει στη RAM της λήθης, η λήθη είναι και φάρμακο - όταν δεν επιβάλλεται.

Στη Σαουδική Αραβία ένας πρίγκηπας αποκεφαλίστηκε. Η συμφωνία καταπατήθηκε. Δεν συνεμορφώθη. Αυτή η βία την αφορά περισσότερο; Μαθαίνει άραγε γεωγραφία; Αναφέρεται η Σαουδική Αραβία στα μαθήματα μελέτης; Αυτά που γίνονται κατ’οίκον, σε αυλές μαυριτάνικες, σε κήπους με γάργαρα νερά και μαρμάρινες ανάβρες, εκεί που ο δάσκαλος έπεται, κι αυτή προηγείται, χαϊδεύοντας τα πέταλα από τις ορτανσίες και θαυμάζοντας τα παγώνια.

Ήταν δική της επιλογή της το κόκκινο φόρεμα; Το κόκκινο της φωτιάς και του πάθους μπροστά στο μαύρο της βίας, σαν εκείνη την κόκκινη σημαία των μπολσεβίκων με το σφυροδρέπανο όταν υψώθηκε στα χειμερινά ανάκτορα το '17 ή όταν καρφώθηκε στην καρδιά του ναζισμού, στο Ράιχσταγκ το '45. Μαθαίνει άραγε την ιστορία;

Άλλα παιδιά στην ηλικία της χάνονται. Περαστικές εικόνες που σβήνουν. Στη Συρία, στη Μεσόγειο, στην Αφρική...μαθαίνει άραγε τα νέα; γνωρίζει κι αυτήν την άλλη βία; Τη βία των αλλονών, των ξένων· αυτήν που αενάως θα φιλτράρεται, ως αναγκαίο κακό, στην καθημερινότητα και στη μετέπειτα ζωή της. Άγνωστο αν θα προλάβει να ξαφνιαστεί από τα συντρίμμια της ζωής. Μήπως και ζούμε καλύτερα εμείς που τα γνωρίσαμε; Δύσκολα θα τολμήσει να αμφισβητήσει, δυσκολότερα θα σκύψει για να ξεδιψάσει. Ο ποιητής ως άλλος ελεήμων θα την οικτίρει:

Οι ζέβρες είν’ τρελά πουλιά.

Ισόβια τρέχουν τρέχουν

Ανάποδα απ’το δρόμο

Που εκ γενετής τους δείχνει

Το ίδιο τους το δέρμα**

Η ζωή όμως αναπόφευκτη. Η βία ανήκει στους άλλους. Οι σκιές αφορούν τους άλλους. Η εικόνα της θα παραμείνει με επαγγελματική σαφήνεια εστιασμένη και σε γκρο-πλαν. Το αθώο παιδικό βλέμμα σιγά-σιγά θα εγκλωβιστεί στο κοινωνικό του προσωπείο· η παιδική της ηλικία θα γλιστρήσει σε ερμάρια και απαστράπτουσες ντουλάπες, η εφηβεία της θα σκαρφαλώσει σε άμαξες και άλογα, κι η όψιμη νιότη θα ξοδευτεί σε επίσημες γιορτές και βελούδινα σαλόνια. Το γλυκό προσωπάκι θα μετασχηματιστεί σε καλόγνωμο προσωπείο, το παιδί θα κρυφτεί βαθιά μέσα της, και μια έγκριτη βία, μια ελαφράδα επιβολής θα τη συνοδεύει. Θα αποδεχτεί να απολαύσει τύπους και φιλοφρονήσεις υπηρετώντας το χρόνο και το ανελαστικό μετρονόμο του. Θα διχαστεί ανάμεσα σε έρωτες και καταγωγές, μέχρι σταδιακά να αποκτήσει την οικειότητα της σιγουριάς του στάτους της. Μια ζωή προκάτ. Σχεδόν τη λυπόμαστε. Κι αυτή, αν μπορούσε, θα μας λυπόταν, αν ήξερε. Αμφίδρομη η λύπηση και αληθινή κατά μόνας.

Ενσωματωμένη σε αυτήν ακριβώς τη φωτογραφική στιγμή η υπενθύμιση πως ζούμε διαχωρισμένοι από εκείνους που είναι περισσότερο τυχεροί από εμάς – όπως ακριβώς κι από αυτούς που είναι λιγότερο, και παρόλο που αποδίδουμε τον άδικο αυτό διαχωρισμό σε μια ελάχιστη αριθμητική διαφορά στις κοσμολογικές πιθανότητες, κατά βάθος κολακευόμαστε να πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να ήταν αλλιώς. 

*Η πριγκίπισσα Σοφία σε παρέλαση για την Εθνική Γιορτή της Ισπανίας Dia de la Hispanidad 12/10/2016 (φωτό από Reuters)

**Γ. Βαρβέρης, Ζώα στα σύννεφα