Έθιμα ταφής

Ξαναδιάβασα τα Έθιμα Ταφής*, μετά, αφού γύρισα, και ζωντάνεψε μπροστά μου η εικονογράφηση του γραπτού λόγου. Από την Ισλανδία του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα ελάχιστα έχουν αλλάξει στα τοπία και τη φύση. Η ανθρώπινη παρέμβαση φαίνεται να είναι η μικρότερη δυνατή για χώρα του δυτικού κόσμου. Οι κοινωνικές δομές φυσικά έχουν κατά πολύ αλλάξει. Οι εποχικές ασχολίες εξελίχθηκαν και διαμορφώθηκαν χωρίς να παραμελείται η παράδοση. Προλήψεις και δεισιδαιμονίες παραχώρισαν τη θέση τους σε αγαθές δοξασίες κι απονήρευτη φαντασία. Ο χριστιανισμός απέβαλε την ωμότητα με την οποία απευθυνόταν στους άπιστους με κόστος το έλλειμα παρηγορίας που υποσχόταν στο ποίμνιό του. Οι ανθρώπινες σχέσεις όμως παρέμειναν το ίδιο πολύπλοκες και αδάμαστες, και τα συναισθήματα, είτε πρόκειται για έρωτα, απελπισμένο ή μη, για εμμονή ή πάθος, για ζήλεια ή ιδιοτελή αγάπη, εξομαλύνονται και εξασθενούν κάτω από την τραχύτητα του χειμώνα και την ερημικότητα του τοπίου.

“Το πούσι είναι βάσανο συχνό”

“Ήρθε το αλάτι, σηκώθηκε ο θανατερός βοριάς και η μαύρη άμμος άρχισε να τσούζει”

“Δεν καταλάβαινα το τοπίο, ήξερα μόνο τις πέτρινες γλώσσες γης που έσκιζαν το τέλειο φιλί του ουρανού και θάλασσας”

“Η θάλασσα είναι αλλιώτικη στο Βάτσνες. Κάποιες φορές το νερό στο φιορδ είναι σαν καθρέφτης. Σού'ρχεται να το γλύψεις...“Άδειο σαν το μάτι του πεθαμένου”, έλεγε ο Νάταν.”

“Μια φορά είδα δύο παγόβουνα να τρίβονται το ένα πάνω στο άλλο. Τα έσπρωχνε ο αέρας και πλησίαζαν. Όταν έφτασαν κοντά, είδα πως είχαν πιασμένα ξύλα στον πάγο τους. Κι όπως ακουμπούσαν τώρα και τρίβονταν, άκουσα μετά' από λίγο έναν τρομερό κρότο και είδα πως τα ξύλα είχαν πάρει φωτιά”

“Η ακρογιαλιά έχει βότσαλα και φύκια, μακριά, μπερδεμένα φύκια που έρχονται από το πουθενά και μοιάζουν με μαλλιά πνιγμένων”

Είναι πολλή τόση σιωπή. Είναι πολλές τόσες πέτρες.

*Hannah Kent, Έθιμα ταφής (Burial Rites), Μετάφραση Μαρία Αγγελίδου, εκδ.Ίκαρος