 |
Οι σφαγές στο Δίστομο, Αλέξανδρος Καρογιαννάκης
|
Πέρασε άλλη μια 28η Οκτωβρίου κι ευτυχώς –λέω- ο μικρός δεν μου απηύθυνε μια από κείνες τις ερωτήσεις-παγίδες.
Εκείνες που την απάντηση την υποψιάζεται ωστόσο, επιδιώκει την πρόκληση.
Σε θέλει να ακροβατείς κι εκείνος παρακολουθώντας να σου πετάει μπάλες, ομπρέλες, κορίνες που πρέπει να πιάσεις στον αέρα ισορροπώντας στο τεντωμένο σχοινί.
Σε θέλει να ακροβατείς κι εκείνος παρακολουθώντας να σου πετάει μπάλες, ομπρέλες, κορίνες που πρέπει να πιάσεις στον αέρα ισορροπώντας στο τεντωμένο σχοινί.
Ίσως όμως, να μεγάλωσε πια και να βαρέθηκε τις προκλήσεις. Ίσως να
άρχισε κι αυτός να συμβιβάζεται. Να μην αναζητά όρια ελαστικότητας, ή διαρροής στις αντοχές
της σκέψης.
Ίσως και να μην τον ενδιαφέρει πια η συλλογιστική της παλιάς γενιάς.
(και ποιος θα τον κατηγορήσει για μια τέτοια απόφαση;)
(και ποιος θα τον κατηγορήσει για μια τέτοια απόφαση;)
Η ερώτηση που απέφυγα, είναι -φυσικά- η εξής:
-
Μαμά, τι ακριβώς γιορτάζουμε στο Όχι;
Ξέρει πια την ιστορία.
Ξέρει τι είναι φασισμός και ποιες χώρες είχαν φασιστικά
καθεστώτα το 1940.
Ξέρει τι έγινε μετά τον πόλεμο. Ποιοι αντιστάθηκαν και ποιοι
επικράτησαν. Γνωρίζει την ιστορία του εμφυλίου.
Ευτυχώς στο σχολείο, δεν μιλήσανε για το ένδοξο Όχι του
Μεταξά*. Αποφύγανε τη λέξη Όχι. Ακούγεται λίγο παράταιρα τελευταία.
Είπανε μόνο για την Κατοχή και την πείνα. Γέμισαν οι τοίχοι σκελετωμένα παιδιά. Με εικόνες από κάρα που μεταφέρουν νεκρούς.
Στοιβαγμένους.
Εκμηδενισμένους.
Πρώτα μικραίνει το κορμί, μετά η ανθρώπινη υπόσταση. Σαν νούμερο σε γραμματοσειρά που φθίνει. Από δω ως την ασημαντότητα.
Κρύο, εγκατάλειψη, στέρηση.
Παιδικά μάτια. Μεγάλα σαν εβδομάδες (που λέει η Ζυράννα)
Είπανε μόνο για την Κατοχή και την πείνα. Γέμισαν οι τοίχοι σκελετωμένα παιδιά. Με εικόνες από κάρα που μεταφέρουν νεκρούς.
Στοιβαγμένους.
Εκμηδενισμένους.
Πρώτα μικραίνει το κορμί, μετά η ανθρώπινη υπόσταση. Σαν νούμερο σε γραμματοσειρά που φθίνει. Από δω ως την ασημαντότητα.
Κρύο, εγκατάλειψη, στέρηση.
Παιδικά μάτια. Μεγάλα σαν εβδομάδες (που λέει η Ζυράννα)
Γνώριμα μάτια. Αναγνωρίσιμα στα μάτια των εφήβων. Τα μάτια των προσφύγων.
Τα κορμιά των πνιγμένων.
Η εικόνα της εξαθλίωσης είναι πολύ πιο οικεία πλέον από την όψη της περηφάνιας.
Κι εξάλλου η εξαθλίωση είναι μεταδοτική. Περνάει από τα κενά του φράχτη, γλιστράει από τα Hot Spots.
Άπαξ και αποδεχθείς την εξαθλίωση ως μέρος της καθημερινότητας, την έχεις κολλήσει. Θα σε καταπιεί αργά ή γρήγορα.
Απομένει η εικόνα της πείνας ως εκκρεμής ερώτηση. Πνιγμένοι που μας στοιχειώνουν με τις δικές τους ερωτήσεις.
Τι έγιναν τα Όχι σας;
Εκείνες οι φωτογραφίες στους τοίχους του σχολείου κι αυτές οι φωτογραφίες του σήμερα, απαιτούν μια απάντηση. Απ΄αυτές που φέρνουν τις μαμάδες -και όχι μόνο- σε δύσκολη θέση.
Κανονικά, αν δεν πεις Όχι σ’ αυτό που συμβαίνει σήμερα, τι λόγο έχεις να
γιορτάζεις το Όχι των παππούδων;
Ίσως αυτά να σκέφτεται ο μικρός μου.
Μπορεί πάλι, να έχει υιοθετήσει μια βολική οπτική. Πως τάχα αυτά δεν τον αφορούν.
Ίσως τελικά, να πρέπει να τον ρωτήσω εγώ.
(κι ας ετοιμασθώ να πιάσω στον αέρα μπάλες, ομπρέλες και κορίνες.)
*Ο Μεταξάς δεν είπε κανένα περήφανο όχι, αλλά ένα : «Alors,
c'est la guerre», δηλαδή: «λοιπόν, είναι
πόλεμος.»
Ανάλογα με το ποιόν ρωτάς, ο Μεταξάς είπε, ή "Όχι!", ή "Alors, c' est la guerre", ή "Πρέπει να θέσω το τελεσίγραφό σας στον Βασιλέα, και θα σας απαντήσω"... Η πλάκα είναι ότι καμία μα καμία σημασία δεν έχει τι λέξεις λέχθηκαν εκείνο το πρωί στις 3:20 π.μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό που έχει σημασία είναι τι πράξεις έγιναν. Και το έγινε, περιληπτικά, ήταν ένα "Όχι" στην απαίτηση των Ιταλών να περάσουν τα σύνορα. Το "Όχι!" ήταν πράξη, άσχετα αν ήταν ή δεν ήταν λέξη που λέχθηκε. Και άσχετα αν προτάσεις ολόκληρες μένουν στην Ιστορία περιληπτικά στην μία λέξη που αποδίδει την σημασία της.
Οι Έλληνες πήγαν στα σύνορα, σταμάτησαν τους Ιταλούς, οι οποίοι καμία όρεξη δεν είχαν να πάνε στην Ελλάδα για τίποτα άλλο εκτός από διακοπές (ξέρω, έχω μιλήσει με μερικούς που πλησιάζουν αιωνόβιοι σήμερα). Και οι Έλληνες σταμάτησαν τους φασίστες αρχηγούς των Ιταλών. Οι Έλληνες απελευθέρωσαν, μέσα στην Αλβανία, τις πρώτες πόλεις που απελευθέρωσε συμμαχικός στρατός στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δεκαπέντε μήνες αφού είχε αρχίσει. Και τον Μάρτιο και Απρίλιο του επόμενου χρόνου καθυστέρησαν την Βέρμαχτ και τα Ες-Ες για ένα περίπου μήνα, πράγμα το οποίο έφερε κοντύτερα τον επόμενο Ρωσικό χειμώνα καθώς οι Γερμανοί πλησίαζαν την Μόσχα, και ξεκίνησε γι' αυτούς η αρχή του τέλους. Επειδή τους καθυστέρησαν οι Έλληνες.
Αυτό γιορτάζουμε στις 28 Οκτωβρίου. Την πράξη του "Όχι!" των Ελλήνων και τα αποτελέσματα των πράξεων τους. Οι πράξεις είναι εκείνες που έχουν σημασία. Τα λόγια και οι λέξεις και ποιος είπε τι, καμία σημασία δεν έχει κατ' εμέ...
Άλλωστε, η λέξη "Όχι" είναι απάντηση. Αν η ερώτηση δεν είναι σωστά διατυπωμένη, η απάντηση είναι όσο άστοχη όσο η ερώτηση και περιλαμβάνει πολλά σκεπτικά και ομάδες ανάλογα με το τι κατάλαβε ο καθένας από την κακώς διατυπωμένη ερώτηση. Η ερώτηση όμως του Μουσολίνι, την οποία μετέφερε στον Μεταξά ο Γκράτσι ήταν πεντακάθαρη και σωστά διατυπωμένη. Και οι Έλληνες απάντησαν "Όχι!" με τις πράξεις τους.
Αξίζει να το γιορτάζουμε αυτό, έτσι νοιώθω τουλάχιστον.
Στα θρανία μου ζωγραφίζαμε αεροπλάνα πάνω από βουνά και Ιταλούς να τρέχουνε, έτσι καθώς αισθανόμασταν την υπερηφάνεια την Ιστορικής στιγμής. Τώρα γράφεις ότι εστιάζεται η τάξη στην κατοχή των Γερμανών, και μετά στο ότι είχε πουλήσει τους μισούς αντάρτες ο Στάλιν στην Γιάλτα. Υποθέτω ότι σε κάθε καιρό δίνονται οι πολιτικά σωστές οδηγίες και τα παιδιά οδηγούνται σήμερα εναντίων της κακιάς Γερμανίας που δεν μας δίνει δανεικά άνευ όρων, και είμαστε φίλοι με την Ιταλία που είναι και κεντροαριστερά.
ΔιαγραφήΑν και η πράξη του "Όχι!" ήταν απάντηση στους Ιταλούς, τελικά οι Γερμανοί καραδοκούν στο τέλος τέτοιων συζητήσεων. Τους Γερμανούς το'41 τους καθυστερήσαμε ένα μήνα στο Ρούπελ και μας άφησαν να φύγουμε τιμητικά με τα όπλα μας. Αν είχαμε κάνει δημοψήφισμά και το δημοψήφισμα είχα βγάλει "Όχι!", και τους το είχαμε παραδώσει στα σύνορα, αμφιβάλω αν θα τους είχε καθυστερήσει αυτό καθόλου...
Δημήτρη, σ΄ευχαριστώ που μου θύμισες όλα αυτά που μαθαίνουμε στο σχολείο (και τα οποία έχω επαναλάβει ξανά και ξανά διαβάζοντας με τα παιδιά).
ΔιαγραφήΤις προθέσεις του Μεταξά τις έχουν αναλύσει ιστορικοί και προσωπικά μου θυμίζουν κάποιους που λένε Όχι και αναμένουν την έκβαση του ναι.
Από όσα λες, συμφωνώ πως κάποιοι από τους πατεράδες ή τους παππούδες μας πολέμησαν ηρωικά και φυσικά αξίζουν το σεβασμό μας. Βέβαια, το σεβασμό δεν τον αποδίδεις με παρελάσεις και χαζογιορτούλες.
Επίσης έγραψα πως το σχολείο εστιάστηκε στην Κατοχή (οι αντάρτες και η Γιάλτα είναι δικές σου προεκτάσεις). Κι αυτό έγινε στο συγκεκριμένο σχολείο χωρίς καμία οδηγία ή υπουργική υπόδειξη. Παρότι είναι ένα σχολείο που δεν ακολουθεί το επίσημο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, προσέγγισε -κατά τη γνώμη μου- με πολύ σωστό τρόπο το αίσθημα των σημερινών μαθητών. Δεδομένου του ότι τίποτα ηρωικό δεν έχει η εποχή μας, τα παιδιά αναγνωρίζουν ευκολότερα την εικόνα της εξαθλίωσης.
Χαίρομαι -και δεν το λέω ειρωνικά- που είναι όλα τόσο τακτοποιημένα στο μυαλό σου.
Εμένα πάλι με έχει βάλει σε σκέψεις αυτός ο τύπος: http://www.protoporia.gr/istoria-komikotragiki-toy-neoellinikoy-kratoys-p-68399.html :)
Nefosis μου, πιστεύω ότι ο Απρίλιος είναι ο καιρός να θυμόμαστε την κατοχή (τότε μπήκαν οι Γερμανοί) , και ο Οκτώβριος είναι ο καιρός να θυμόμαστε τον ηρωισμό και το έπος. Κι ο κολιός τον Αύγουστο, και το Όχι, που έγινε Ναι γελοιοποιώντας τους ψηφοφόρους, τον Ιούλιο.
ΔιαγραφήΌταν τα παιδιά τα φτάνει η κοινωνία που έχτισαν οι γονείς τους να "αναγνωρίζουν ευκολότερα την εξαθλίωση επειδή τίποτα ηρωικό δεν έχει η εποχή τους", τότε είναι η ώρα να τους θυμίσουμε ότι έστω και μόνο για εφτά μήνες σε 194 χρόνια η κοινωνία τους μπόρεσε να μονιάσει και ενωμένη να κάνει κάτι ηρωικό που έμεινε στην Ιστορία. Όχι "κάποιοι από τους πατεράδες ή τους παππούδες", αλλά όλοι μαζί. Με "κάποιους" δεν γίνεται ποτέ τίποτα. Μόνο με όλους γίνεται, όπως έγινε τότε. Το να μιλάμε για Γερμανική κατοχή στην επέτειο της απώθησης των Ιταλών είναι όχι μόνο ηττοπαθές, όχι μόνο παίζει κατ' ευθείαν στην κατάθλιψη των παιδιών χωρίς να τους βοηθά δίνοντάς τους ένα όραμα, αλλά είναι, στην τελική, απλά άκαιρο. Επειδή εμείς δεν μπορούμε να σηκωθούμε από την πολυθρόνα μας δεν σημαίνει ότι πρέπει να μειώνουμε το επίτευγμα εκείνων που σηκώθηκαν και πολέμησαν, όχι με κάλπες και τσιτάτα αλλά με όπλα στα χιόνια. Αυτό κανείς ποτέ δεν μπορεί να τους το αφαιρέσει, ούτε καν για να δικαιολογήσει την σημερινή κοινωνία κατεβάζοντας χαμηλά εκείνους που επί εφτά μήνες μας έδωσαν διαχρονικό μάθημα.
Ούτε εμένα δεν μ' ενδιαφέρει τι είπε ή δεν είπε ο Μεταξάς, μιά και αυτό που έχει σημασία είναι πως ότι και να είπε συνοψίζεται στις πράξεις που περιγράφονται μονολεκτικά μόνο με την λέξη "όχι".
Και ούτε μ' ενδιαφέρει τι μαθαίνουμε στα Ελληνικά σχολεία. Την Ιστορία που ξέρω για το τι έγινε στην Ελλάδα Οκτώβριο του 1940 με Απρίλιο του 1941 την έμαθα από πηγές Γερμανικές, Ιταλικές, Γαλλικές, Αγγλικές και Αμερικανικές, όπου όλες οι πλευρές συμφωνούν κατά λέξη.
Έχεις δίκιο ότι οι αντάρτες και η Γιάλτα είναι δικές μου προεκτάσεις, αλλά, προσωπικά, τις βρίσκω απαραίτητες για το θέμα, γιατί, αν υπάρχει κάτι παραπάνω που μπορούν να μάθουν τα παιδιά, αυτό είναι πως οι γονείς τους δεν έμαθαν από την ιστορία των παππούδων τους. Όπως τότε αιματοκύλισαν αδέλφια να σκοτώνουν αδέλφια και στο τέλος ο πατερούλης Στάλιν τους είχε εγκαταλείψει και δεν το είχανε πάρει χαμπάρι, έτσι και τώρα χωθήκαμε 80 δις τρίτο μνημόνιο επειδή περιμένανε τον πατερούλη Πούτιν και τον θείο από το Πεκίνο.
Δημήτρη,
ΔιαγραφήΔεν είναι ζήτημα ηττοπάθειας. Κάποιοι (επιμένω και ρίξε μια ματιά στις αποκαλύψεις CIA για τον εθνάρχη, που δεν ήταν και τόσο άγνωστες) άντιστάθηκαν σαν ήρωες. Εκείνη τη στάση τους την τιμούμε. Για να τιμήσεις όμως κάτι, πρέπει κι εσύ να μην μένεις στις απλές δηλώσεις. Από κορώνες πατριωτικές γκώσαμε πια. Όπως έχει ειπωθεί, έγινε ο πατριωτισμός το καταφύγιο των παλιανθρώπων.
Πάντως, μια επίσημη γιορτή έχουμε για το Β' ΠΠ και αυτή είναι η ευκαιρία να μιλήσουν στα σχολεία για μια ευρύτερη ιστορική περίοδο. Εδώ στην Ελλάδα γιορτάζουμε τις αρχές των πολέμων όπου πάμε ενωμένοι κι αποσιωπούμε τη συνέχεια και το τέλος όπου έχουμε σφαχτεί. Κι έτσι κολλάμε σε έναν παροδικό ηρωισμό λες κι αυτός αρκεί να μας ανεβάσει κι επαναλαμβάνουμε τους εμφυλίους που δεν τους πολυσκαλίζουμε. Τόσα χρόνια, αυτός ο τρόπος δεν φαίνεται να μας έχει διδάξει και πολλά. Μπορεί να κάνω και λάθος.
Από την άλλη, πέρα από το τι ακολούθησε, καλό είναι να ξέρουν τα παιδιά και το πολιτικό πλαίσιο που προηγήθηκε της στιγμής. Άλλωστε αυτός είναι και ο σκοπός της ιστορίας. Όσο και να το αποσιωπούμε, φασίστας ήταν ο Μουσολίνι, φασίστας κι ο Μεταξάς. Ο Φασισμός ξυπνάει και τώρα με τα κύματα των προσφύγων που αντί να τους ταυτίζουν κάποιοι με προγόνους ή τους μελλοντικούς εαυτούς μας, τους βλέπουν ως απειλή. Αντί για αισθήματα αλληλεγγύης, τρέφεται το μίσος. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη όπου η ακροδεξιά εξαπλώνεται ως γάγγραινα. Αυτό που λέω δεν είναι να γίνουμε ηττοπαθείς. Αφού όμως δεν είμαστε ήρωες, ας αντιμετωπίσουμε τους σύγχρονους μας εξαθλιωμένους με ανθρωπιά.
Πιστεύω ότι είναι σημαντικό για τα παιδιά να μάθουν και να κατανοήσουν αυτά που έγραψες τώρα. Να κατανοούν και το σωστό και το λάθος, και το δίκιο και το άδικο που έχουν πάντα όλες οι πλευρές. Να κατανοούν ότι τα πάντα και οι πάντες έχουν δύο όψεις, ή/και δύο εκδοχές απόδοσης των πράξεων τους.
ΔιαγραφήΑλλά επίσης πιστεύω ότι ο μόνος τρόπος να τα μάθουν και να τα κατανοήσουν αυτά τα πράγματα τα παιδιά είναι ένα-ένα, το κάθε ένα στην ώρα του, χωριστά, μία-μία ξεχωριστά η κάθε πέτρα που θα χτίσει το οικοδόμημα, και όχι τουρλού σαλάτα με έμφαση στο απωθημένο ντι ζουρ. Δεν πρότεινα ότι τα δικά σου λεγόμενα έφερναν ηττοπάθεια, αλλά αναφερόμουνα στην πρακτική του οποιουδήποτε σχολίου που είπε, με ηττοπάθεια, τον Οκτώβριο αυτά που έπρεπε να πει τον Απρίλιο, ξεχνώντας τον Οκτώβριο --επειδή, δυστυχώς, παντού και πάντα θα υπάρχουν δάσκαλοι που χρωματίζουν την τάξη τους με την πολιτική τους και τα απωθημένα τους (όποια και να είναι αυτά).
Ο τόπος αυτός δεν μαθαίνει ποτέ, επειδή είναι πεισματάρης. Θέλει, πεισματικά, να τον ταΐζουνε χωρίς ο ίδιος να έχει την παραμικρή ευθύνη και πάντα να φταίνε οι άλλοι, οι κακοί (εκτός από εκείνους τους εφτά μήνες το 40-41).
Δεν χρειάζεται να ρίξω καμιά ματιά σε αποκαλύψεις από την (γενικώς ανίκανη) σι-άη-έη για να ξέρω ότι και ο "εθνάρχης" που φωτογραφιζότανε μετά συζύγου με τον Τζων και την Τζάκι, και ο "ηγέτης" που φωτογραφήθηκε μετά συζύγου με τον Μπαράκ και την Μισέλ, πλήρωσαν για αυτές τις φωτογραφίες. Και, ω του θαύματος, ο ένας μας έβαλε στην ΕΟΚ και ο άλλος μας κράτησε στην ΕΕ μ' ένα φέσι σαν του Χατζηαβάτη. Ο δρόμος για την εξουσία είναι διεφθαρμένος, και μόνο διεφθαρμένοι μπορούν να κρατούν εξουσία. Και, φυσικά ο Μεταξάς ήταν ένας δικτάτορας και σαν δικτάτορας πρέπει να μείνει στην Ιστορία --αλλά επίσης πρέπει να θυμάται η Ιστορία ότι δεν πρότεινε στην κυβέρνηση και τον βασιλιά να δεχτούν τα στρατεύματα της κυβέρνησης του Μουσολίνι και να προσχωρήσουν στον Άξωνα.
Επίσης πρέπει να λέμε στα παιδιά αυτό που δείχνουν όλα τα Γερμανικά, Ιταλικά, Αγγλικά, και Αμερικανικά ντοκιμαντέρ, ότι για πρώτη και τελευταία φορά στο Ρουπελ ο Χίτλερ διέταξε να παρουσιάσει όπλα η Βέρμαχτ και να επιτραπεί στους Έλληνες να αποχωρήσουν κρατώντας τα δικά τους όπλα.
Και μετά όλοι πήγαν στο βουνό και τέσσερα χρόνια αργότερα αλληλοσφαζόντουσαν. Όπως σήμερα.
Πως θα έρθει διαφορετικό αύριο αν δεν λέμε σήμερα τα πάντα, το κάθε ένα χωριστά για αυτό που είναι το κάθε ένα, επιτρέποντας στα παιδιά επί τέλους να σχηματίσουν την σφαιρική και αντικειμενική οπτική (και την αίσθηση προσωπικής ευθύνης) που ποτέ δεν άνθισε σ' αυτόν τον τόπο;
Δημήτρη, την όψη που λες, του 7μηνου θριάμβου, οι μαθητές της 1ης Λυκείου, την έχουν διδαχθεί ήδη 9 φορές. Καιρός είναι να εμβαθύνουν και λίγο παραπέρα. Στο Ρούπελ έχουμε πάει οικογενειακώς. Μας είπαν αναλυτικά την ιστορία, όπως και το τι ακολούθησε την ένδοξη παράδοση (εκτέλεση).
ΔιαγραφήΔεν μίλησα για "θρίαμβο" αλλά για "έπος". Μπορεί να απωθήσαμε έναν στρατό και να καθυστερήσαμε έναν άλλο αλλά στο τέλος δεν ήταν δυνατόν να θριαμβεύσουμε. Αυτό εννοώ όταν λέω να αναφέρουμε το κάθε τι για το τι είναι. Δεν χρησιμοποίησα την λέξη "θρίαμβο".
ΔιαγραφήΕλπίζω μέχρι την 3η Λυκείου να την έχουν διδαχθεί 12 φορές, εξελικτικά, από 1η Δημοτικού ως 3η Λυκείου, ανάλογα με ηλικία, όπως μαθαίνουμε πρώτα για τον πελαργό και αργότερα για το σεξ. Και καθώς επαναλαμβάνεται 12 φορές, από την 1η έκδοση ως την 12η θα έχει εξελιχθεί και ο νους το παιδιού. Αρκεί να τα λέμε όλα, ξεχωριστά και ατόφια στην ώρα τους. Και την παράδοση με σεβασμό (δεν είπα "ένδοξη", "ένδοξη" την λέγανε στην επταετία), και την εκτέλεση που ακολούθησε. Το ένα δεν ακυρώνει το άλλο. Έγιναν και τα δύο, χωριστά. Πάντως, ενώ εκτελέσεις κάνανε εκατομμύρια, σεβασμό προς τον αντίπαλο έδειξαν μόνο μία φορά. Πρέπει να το αποσιωπήσουμε ή να το νοθεύσουμε με την εκτέλεση λόγω Μέρκελ και Σόιμπλε;
Αυτή η επαναλαμβανόμενη διδαχή της ιστορίας είναι το πρότυπο διδασκαλίας στα Ελληνικά σχολεία. Υποτίθεται πως ο σκοπός είναι αυτός που περιγράφεις. Το αποτέλεσμα είναι, μετά τη συνεχή επανάληψη, τα περισσότερα παιδιά να καταλήγουν να σιχαίνονται το μάθημα, να αδιαφορούν για κάθε περαιτέρω αναζήτηση ιστορικής πηγής και να εξελίσσονται σε αδιάφορους, αμόρφωτους και απολίτικους πολίτες. Έρμαια του κάθε σαλτιμπάγκου. Με κούραζε αυτός ο τρόπος όταν ήμουν μαθήτρια (και αγαπόύσα από τότε την Ιστορία), με εξοργίζει τώρα ως μητέρα μαθητή που αγαπάει επίσης την Ιστορία (χάρη σε έναν υπέροχο δάσκαλο που είχε στην 3η δημοτικού). Υπάρχουν χιλιάδες ιστορικά και σημαντικά πράγματα να διδαχθούν τα παιδιά μας.
ΔιαγραφήΤα άλλα περί αποσιώπησης ούτε σχέση έχουν με αυτά που έγραψα ούτε με τον Σόιμπλε προφανώς.
Ακριβώς έτσι! Το κάθε πράγμα χωριστά για το τι είναι. Σε όλες τις χώρες διδάσκονται τα ίδια πράγματα εξελικτικά ανάλογα με τον νου της ηλικίας του παιδιού, και πρέπει αυτό να γίνεται με καινούργιες λεπτομέρειες και οπτικές κάθε χρόνο καθώς μεγαλώνει το παιδί, ώστε να κρατά το ενδιαφέρον με ανακάλυψη αντί για επανάληψη. Η θεωρία της μεθόδου είναι σωστή, νομίζω. Τώρα, βέβαια, αν η Ελληνική παιδεία είναι ένα καλαμπούρι, τα βιβλία τραγικά και οι δάσκαλοι ανίκανοι, αυτό είναι άλλο, ξεχωριστό θέμα, ξεχωριστό από το τι συνέβη ιστορικά, και ξεχωριστό από το πως θα ήταν σωστό να διδάσκεται.
ΔιαγραφήΠαρεμπίπτοντος, δεν νομίζω ότι μπορούμε να λέμε ότι υπάρχει παιδεία και ότι υπάρχουν σχολεία στην Ελλάδα όσο υπάρχει έστω και ένα φροντιστήριο. Αλλά αυτό πάλι είναι άλλο, ξεχωριστό θέμα...