Ζωή στα σύννεφα / Echoes in the Cloud

You set my desire

I trip through your wires

Desire, U2

 Ήμουν το ίδιο ευάλωτος όπως κι οι άλλοι. Τίποτα δεν με ξεχώριζε στην πραγματικότητα απ’όλους εκείνους τους αποπροσανατολισμένους που κρύβονταν πίσω από μια οθόνη. Είχα κι εγώ ανάγκη από βεβαιότητες. Κι ένοιωθα σαν τον La Bruyère με την απέραντη δυστυχία του να μην μπορεί να μείνει μόνος... Σταμάτησα να έχω φέισμπουκ από τότε που έπιασα τον εαυτό μου να ξυπνάω κάθε πρωί ή και μέσα στη νύχτα να αρπάζω το κινητό για να βλέπω πως πήγαν οι αναρτήσεις μου. Δεν άντεξα πάνω από ένα μήνα.

Το ίντερνετ ξεπετάχτηκε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα σαν αγριόχορτο στις ρωγμές της παραδοσιακής συν-θλιμμένης από τόνους μπετόν και γυαλί κοινωνίας. Ξεκίνησε σαν μια υποκουλτούρα χωρίς όνομα με ελάχιστες προσδιοριστικές ταμπέλες, αλλά με χιλιάδες κοινούς ελκυστές που ενώνονταν μπροστά στα μάτια μας σαν ένα ψηφιακό DNA σχηματίζοντας την πολυπόθητη έλικα αυτογνωσίας. Επιστήμη, τέχνη, media και λόγος συνδυάστηκαν ασύγχρονα και συμπληρωματικά για να δημιουργήσουν έναν καθρέφτη της ίδιας της κοινωνίας, μια replica της πραγματικότητας. Με γνώμονες την ανάγκη ελεύθερης πρόσβασης στην πληροφορία και τη μελλοντολογία του κυβερνοπάνκ, την ηθική του hacking, τον ουμανισμό και την αισιοδοξία των ανθρώπων του δικτύου χάραξε ένα νέο σύνορο για τους πιστούς τού προς εξερεύνηση διαστήματος. Κάποιοι πίστεψαν στους κυβερνοποιητές μιας καινούργιας αναγέννησης που  με το βλέμμα στο μέλλον και τα ηνία της τεχνολογίας στο χέρι θα χαρτογραφούσαν τη χλωρίδα και την πανίδα ενός μεταλλασσόμενου εικονικού τοπίου. Το τοπίο όμως τσαλαπατήθηκε από την ελεύθερη αγορά της παγκόσμιας διασύνδεσης κι απέμεινε βορά στις αναλύσεις του social engineering και στην επέλαση του αδυσώπητου φιλελευθερισμού. Η ελευθερία της πληροφορίας ρουφήχτηκε από τους άρχοντες των μίντια και το ατέλειωτο ταξίδι που μας είχαν υποσχεθεί σκόνταψε πάνω στους brand builders. Τη σιωπή του κυβερνοδιαστήματος κάλυψε ο θόρυβος της επικοινωνίας. Το όραμα κατατμήθηκε σε κομματάκια εύκολης κατάποσης και τάισε τους πελάτες των ίντερνετ καφέ και των ψηφιακών αγορών. Αυτοί που πίστεψαν απογοητεύτηκαν και οι dreamers of the dreams αποσύρθηκαν. Οι πρωτοπόροι της οιονεί πραγματικότητας έγιναν οι έσχατοι του μεταμοντερνισμού. Και αυτή η ίδια η οικουμενικότητα κατέληξε ένας μύθος, αφού, 40 χρόνια μετά, μόνο το 40%* του πληθυσμού της γης έχει πρόσβαση στα δίκτυα, κάποιοι υπό αυστηρούς περιορισμούς. Κι έτσι ο κόσμος μας, ολοένα και περισσότερο, βυθίζεται σε μια περίοδο όπου, ενώ το ιεραρχημένο σύστημα έχει αρχίσει να καταργείται από την τεχνολογία και να μετατρέπεται σε αποκεντρωμένο, η βία μετασχηματίζεται από ωμά κατασταλτική σε δομική διαποτίζοντας ύπουλα τους όρους της ανθρώπινης ύπαρξης. Το δίκτυο δομώντας τις διαδραστικές κοινωνίες του παρέλειψε να χτίσει την ηθική του και να διαμορφώσει έγκαιρα την κουλτούρα του. Οι καινούργιες νόρμες και οι προσδοκίες του τσαλακώθηκαν από τη γενετικά προδιαγεγραμμένη τάση για επιβολή - των ισχυρών, και την ανάγκη για χειραγώγηση - των αδυνάτων. Το We, the Media και το Power-to-the-bloggers, προς στιγμή, μας χάρισαν μια ανάσα ελευθερίας. Αυτόματα σχεδόν, τα παραδοσιακά μέσα έσπειραν θύελλες ορθώνοντας τα τείχη του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας.

Ο κόσμος πιο διάφανος και εκτεθειμένος παρά ποτέ πιάστηκε σε ένα σύννεφο από data και αριθμούς. Η κοινωνία έγινε πιο ψεύτικη κι ο χρήστης έπεσε σαν ώριμο φρούτο στη λατρεία της  εικονικής περσόνας του· άρχισε να τον ενδιαφέρει περισσότερο το status update του· θυσιάστηκε στην αθανασία του άβαταρ που του χάρισε την οικουμενική εξάρτησή του.

Χαζεύω τον κόσμο σε πραγματικό χρόνο στο http://pennystocks.la/internet-in-real-time/ ή στο www.internetlivestats.com και νοιώθω τη ναυτία. Ο κόσμος μου δεν είναι πια απέραντος, μα είναι κλεισμένος σε κουτιά και αριθμούς. Αντί να είναι στρογγυλός σαν μαντάλα είναι περιορισμένος σε ένα τετράγωνο υπερσύννεφο δεδομένων. Το ταξίδι μέσα στα κοινωνικά δίκτυα είναι για τους πολλούς το ταξίδι που δεν έχουμε συνηθίσει, η ζάλη μιας ατέρμονος επανάληψης, που αντί για την έξαψη των πρώτων θαλασσοπόρων, μας καθηλώνει στον καναπέ της αδράνειας και του εφησυχασμού· με το χρόνο να τρέχει πιο γρήγορα από την κοινωνική μας συνείδηση. Δεν υπάρχει dislike στο ίνσταγκραμ, στο τουίτερ, στο φέις. Μόνο λαβ - καρδούλες παντού. Πόσες καρδούλες μπορείς να διαχειριστείς σήμερα; Μπερδεμένοι στα σύννεφα αποζητάμε τη θετική ενίσχυση, μόνο αυτή θα μας σώσει. Ζητάμε σταθερότητα· μας προσφέρεται αναστάτωση και ταραχή. Ψάχνουμε  για συντροφικότητα· μας χαρίζεται εμότικον αυτοθαυμασμού. Στα σύννεφα δεν σβήνουν οι καημοί. Κι η αυτοκριτική, ένα ατέλειωτο self-censorship προς εξυπηρέτηση της αυτοεκτίμησης. Κι εκεί που στα στενάχωρά μας πίναμε και λιώναμε, τώρα πια ψωνίζουμε κι ανεβάζουμε σέλφι.

Πώς να διαχειριστώ τη μοναξιά μου;

Τι λέει ο βουδισμός για το online dating, ρώτησαν τον δάσκαλο της γιόγκα;

Το ίντερνετ ζέχνει, είπε ο ιεροκήρυκας από το κυριακάτικο βήμα του στους κυριακάτικους ακροατές του. Μπήκε, άραγε ποτέ, κανείς στο φατσοβιβλίο με χαλασμένη διάθεση για να βγει ύστερα πετώντας;

Τα δίκτυα θα σε απελευθέρωναν. Η τιμή είναι ακριβή. Πρέπει να τους ανήκεις. Πρέπει κάτι να τους θυσιάσεις, κι αυτό είσαι εσύ.

 

*Internet user penetration has reached 40% globally, 78% in developed countries and 32% in developing countries (2014)

κείμενο που δημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό Hit&Run

με αφορμή τη συνέντευξη του Ζίγκμουντ Μπάουμαν στην εφημερίδα EL PAIS, όπου αναφέρεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λέγοντας πως «Τα κοινωνικά δίκτυα κάθε άλλο παρά μας μαθαίνουν να κάνουμε διάλογο αφού είναι τόσο εύκολο να αποφύγεις την αντιπαράθεση… Εξάλλου οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για να συνδεθούν πραγματικά, ούτε για να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, αλλά, αντίθετα, για να αυτο-περιοριοριστούν σε μία ζώνη άνεσης και ασφάλειας (comfort zone) όπου ο μόνος ήχος που ακούγεται είναι η ηχώ της δικής τους φωνής, το μόνο πράγμα που βλέπουν είναι η αντανάκλαση του ίδιου τους του προσώπου»