ΠΑΤΕΡΣΟΝ*

Poetry is just the evidence of life **

Στον κόσμο του Πάτερσον οι μέρες περνάνε βασανιστικά ομοιόμορφα· ο Πάτερσον, o οδηγός του λεωφορείου νούμερο 23 της πόλης του Πάτερσον, επαναλαμβάνει την καθημερινότητά του, σταθερά και ντετερμινιστικά, ενώ η γυναίκα του, Λώρα – κατά σύμπτωση το όνομα της μούσας του Πετράρχη– ζει οριακά εσώκλειστη στο τυπικό αμερικάνικο σπίτι, μέσα σε ένα ονειρικό φαντασιοκόπημα, γεμάτη σχέδια, ιδέες κι εκπλήξεις, όχι πάντα βιώσιμες ή αποδεκτές. Όσο οι κόσμοι τους αντιτίθενται, τόσο οι εσωτερικές φωνές του Πάτερσον δυναμώνουν, και οι στίχοι του σαν τους καταρράκτες κυλούν πάνω στα μαλλιά της*** χτίζοντας ένα σύμπαν δεδομένο κι ασφυκτικά ασφαλές, που μόνο συνήθη και μικρά απρόοπτα της ζωής μπορούν να αναστατώσουν. Τότε ο χρόνος παύει να είναι γραμμικός και καμπυλώνει, κι ο πρωταγωνιστής σαν από θαύμα διασώζεται, επιλέγοντας πάντα την αρχή, το ξεκίνημα, και ποτέ το τέλος, αποφεύγοντας τις κακοτοπιές, και εντρυφώντας στην ποίηση που κάνει τη μονότονη ζωή του πιο υποφερτή. Κι όταν η ρουτίνα του Πάτερσον μπλέκει με την ευφάνταστη ζωή της Λώρα, σε ασπρόμαυρο φόντο πάντα, η σύγκρουση είναι γλυκιά σαν μέλι, κι η ποίηση, εικαστική ή γραπτή βγαίνει στο τέλος νικήτρια, επιβεβαιώνοντας πως το ποίημα έχει μυστική ζωή και ο ποιητής δεν ξέρει τίποτε γιαυτό.****

Στην πόλη του Πάτερσον, ο καθένας κυκλοφορεί με τον δίδυμο εαυτό του, ζει και κινείται σε λούπες, που η κάμερα τονίζει, επαναλαμβάνει συζητήσεις και λέξεις, συμφωνεί ή διαφωνεί με το alter ego του, "would you rather be a fish?" Στο προβλέψιμο μικροσύμπαν του Πάτερσον το συναίσθημα ανακατώνεται κι ο θεατής ανασύρει, αναγνωρίζοντας θριαμβευτικά, κάποιο ψήγμα της προσωπικότητάς του.

Στον κόσμο του Πάτερσον η βία, που ελλοχεύει μόνο στο μυαλό του θεατή, και όλων όσων είναι συνηθισμένοι σε αυτήν και στις εικόνες της, αυτοαναιρείται, το μόνο κακό που συμβαίνει είναι μια αναποδιά, η καταστροφή του μυστικού βιβλίου της ποίησης, από τον Μάρβιν, το σκύλο, που αντιδρά – μόνος αυτός – στην επανάληψη της καθημερινότητάς του, μικρό το κακό όμως αφού στον κόσμο του Πάτερσον υπάρχει ο από μηχανής θεός, ο Ιάπωνας ποιητής, για να επαναφέρει τα πράγματα στην πρότερή τους –σχεδόν – κατάσταση, ένα  παράθυρο ανοίγει εκεί που μια πόρτα κλείνει.

Στον κόσμο του Jarmusch σε μια ισοπεδωτική μεταμοντέρνα κοινωνία, όπου η ελάχιστη αντίσταση, όπως να κρυφακούς συνομιλίες επιβατών στο λεωφορείο ή να ζεις χωρίς κινητό, συνθέτει από μόνη της ένα ποιητικό σημάδι, εμφορείται ένας μελλοντολογικός αφαιρετικός στοχασμός, μία ποιητικά αισιόδοξη δυστοπία, όπου, κατ’αντιδιαστολή με την τρέχουσα αντίληψη, η επανάληψη δεν δημιουργεί παρέκκλιση, αλλά ομορφιά. 

Στον κόσμο του Πάτερσον η μόνη αρετή που έχει σημασία είναι η καρδιά*****, και η συντροφικότητα, θα πρόσθετα εγώ, αν μου το επέτρεπε, ο ποιητής…

*   τίτλος ποιήματος του William Carlos Williams

** If your life is burning well, poetry is just the ash. Leonard Cohen

*** Ron Padgett

**** Stanley Kunitz

*****Τ.Λειβαδίτης

"would you rather be a fish?" from 'Swinging on a star’ song recorded in 199 by Bing Crosby