Ευχές και τέρατα

Να πάσχεις από άνοια σημαίνει να είσαι κλεισμένος σε ένα σιδερένιο κλουβί χωρίς πόρτα, με ένα θηρίο παρέα. Το θηρίο είναι αόρατο. Πού και πού, πρέπει να τραφεί. Είσαι η τροφή του. Κόβει κομμάτια. Δικά σου κομμάτια. Από αυτά που δεν γιάνουν όσος καιρός κι αν περάσει. Μνήμες, κρίση, σκέψη, ιεράρχηση προβλημάτων, αντίληψη, μάθηση, χρήση της γλώσσας. Για πολύ καιρό το τέρας τρέφεται με λέξεις που δεν θα ξαναβρείς ποτέ εσύ ο φυλακισμένος..

Μετά αποσύρεται για λίγο. Καταπίνει γράμματα και τίποτα δεν του στέκεται στο λαιμό. Ούτε τα "Ι", ούτε τα "λ", ούτε τα μυτερά "Ξ" (ξεχνάω), ούτε τα "Α" όσο κι αν φωνάζουν. 

Μασουλάει και χωνεύει. 

Όσο  το θηρίο σε αφομοιώνει, η άνοια μοιάζει να σταθεροποιείται. 

Μέχρι την ώρα που θα πεινάσει και πάλι.

Το πώς νοιώθεις όταν έχεις άνοια, έχει αποτυπωθεί από ανθρώπους που δεν έχουν άνοια. Εκτιμούν, φαντάζονται, προσεγγίζουν, με αγάπη πάντα –μια και συνήθως πρόκειται για συγγενείς και φροντιστές των ανοϊκών. Οι περιγραφές τους μοιάζουν ακριβείς και πειστικές. Τα έχει πει πολύ ωραία ο Έβερετ στο "Σβήσιμο", η Έμα Χίλι στη "χάρτινη μνήμη" κι ένα σωρό άλλοι. Μόνο που κανείς δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τις θεωρίες τους. Κανείς δεν έχει βγει απ’ το κλουβί για να μας πει πώς είναι στ’ αλήθεια εκεί μέσα. Πώς νοιώθει ο ανοϊκός στ' αλήθεια. Το μόνο που ξέρω ως φροντιστής, είναι πως αν απλώσεις τα χέρια μέσα από τα κάγκελα, αν αγκαλιάσεις τον άρρωστο, θα σου ανταποδώσει το αγκάλιασμα. Θα πάρει πίσω, έστω για λίγο, ένα μικρό κομμάτι από αυτά που δεν έχει καταπιεί ακόμα το τέρας. Έστω ένα Γιώτα, ένα λάμδα, μια κραυγή, ένα χαμόγελο, τη λέξη ευχαριστώ.

Το θηρίο που τρώει τη μαμά μου είναι για την ώρα χορτάτο. Δεν έχει αφήσει και πολλά αμάσητα. Εκείνη δεν μου μιλάει, δεν με κοιτάει, δεν επικοινωνεί πια. Μόνο καταπίνει την αλεσμένη της τροφή και κουνάει τα πόδια. Κάπου κάνει ποδήλατο, λέω. Το περίεργο είναι πως δεν έμαθε ποτέ της ποδήλατο. Χώνει την μπουνιά στο στόμα σαν τα μωρά που βγάζουν δόντια. Της φοράμε κάλτσες στα χέρια να μην πληγώνεται.

Αυτό που έχει απομείνει από τη μαμά μου, δεν ξέρω πού είναι. Δεν ξέρω τι βλέπει και με ποιον μιλάει. Δεν ξέρω αν είναι καλά, αν έχει αφήσει πίσω της το φόβο και τώρα συνομιλεί με κάποιον ή κάποιους σε ένα άλλο επίπεδο, σε ένα παράλληλο σύμπαν. Μ’ αρέσει να το σκέφτομαι αυτό. Τη φαντάζομαι σε ένα άχρονο κι ευχάριστο τόπο όπου ετοιμάζεται για την αναχώρησή της. Σαν σε ταινία επιστημονικής φαντασίας, λίγο πριν την εκτόξευση του διαστημοπλοίου.

Περιμένοντας την εκτόξευση, μαθαίνει ποδήλατο. Διασχίζει εξοχικούς δρόμους ανάμεσα σε πράσινα λιβάδια και κερασιές φορτωμένες κλαδιά με καρπούς. Στον κόσμο της, όλα είναι καθαρά και διαυγή. Οι πτώσεις δεν πονάνε πια. Τα χρώματα είναι κορεσμένα, ακόμα κι αέρας είναι με έναν τρόπο συμπαγής και λαμπερός. Δεν υποβόσκουν μυρωδιές περιττωμάτων και ούρων,  δεν υπάρχουν πηγούνια λερωμένα από τροφές που ξέφυγαν από το στόμα. Τα μάτια της είναι καθαρά και προσηλωμένα σε ό,τι κάνει. Ξαναπαίζει στο πιάνο τον αγαπημένο της Σοπέν όντας εκείνο το πανέμορφο, ξανθογάλανο κορίτσι  με το κόκκινο κραγιόν. Πάντα εκείνο το κόκκινο κραγιόν που ξεκίναγα να βάζω κρυφά στα χείλη κι ύστερα το άπλωνα στο μάγουλα και γελούσα μόνη μου καθώς μεταμορφωνόμουν σε κλόουν. Κι αυτά είναι μόνο τα διαλείμματα. Τις άλλες ώρες συναντάει σοφούς δασκάλους που αγαπάει (άρα εμπιστεύεται, όπως είχε αποφανθεί καιρό πριν, ο τρίχρονος γιος μου.) Την καθησυχάζουν. Την ακούν. Θα συναντήσει τον πατέρα μου; Τον δικό της; Θα ξαναβρεί όσους αγάπησε; Θα τη θυμούνται; Τους έχει λείψει όσο της έλειψαν; Της απαντούν. Την παρηγορούν. Τη συγχωρούν. 

Μέχρι να ελαφρώσει από φόβους και βάρη και πουπουλένια να εκτοξευθεί.

Είναι μια σκέψη παρήγορη και κανείς δεν μπορεί να τη διαψεύσει. Μια σκέψη win-win.

Στην εκκλησία ζητούν να μας προστατεύσει ο Θεός από αιφνίδιο θάνατο. 

Να δώσει χρόνο στην ψυχή να προετοιμαστεί. Να μην φύγει σοκαρισμένη. Ίσως οι ξαφνιασμένες ψυχές να στοιχειώνουν τον κόσμο και τις σκέψεις μας. Οι ψυχές των πνιγμένων ας πούμε. Ίσως οι θάλασσές μας να έχουν ήδη μεταλλαχθεί σε σούπες φαντασμάτων.  

Σκέφτομαι πως αυτή η ευχή, της αποφυγής του αιφνίδιου θανάτου, μπορεί και να καλεί την άνοια. Όπως λένε πως προσκαλούμε τους βρυκόλακες. Να ανοίγει την πόρτα σε κείνο το αόρατο θηρίο και να πετάει το κλειδί. Μπορεί γι αυτό να υπάρχουν τόσες ανοϊκές γριές. Τόσες περισσότερες από τους γέρους. 

Τόσες γιαγιάδες πάνε στις εκκλησίες. 

Σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα. 

Και η μαμά μου πήγαινε. 

Μπορεί να έχουν εισακουσθεί οι προσευχές τους. Οι δικιές της προσευχές. 

Δεν μπορούμε να κριτικάρουμε τις ευχές των άλλων.

Μας λένε να προσέχουμε τι ευχόμαστε. Δεν μπορούμε να προσέχουμε όμως το τι εύχονται οι άλλοι.